General
Full Entry
More

DEPORTO

Grammar
  • Formsdeporto
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -atum
Meaning Outline
  • I. propr.
    • A.
      • 1. auferre, deducere (etiam vi vel furto).
      • 2. afferre, apportare, importare.
      • 3. ferre solere
    • B.
      • 1. abducere, abripere.
      • 2.
        • a. + oculis ducere, adducere
        • b. ferre, portare
  • II. transl.
    • 1. denuntiare, notum facere
    • 2. abolere, tollere
    • 3. reportare (victoriam)

Pełne hasło

DEPORTO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • N.
  • A.
I. propr.
A. res
1. wynosić,wywozić, zabierać; auferre, deducere (etiam vi vel furto).
Additur
secum ( MARTIN. OP. Serm. p. 68 et saepius).
N.
viam (de inundatione aquarum: CodVit p. 834, a. 1429) , portam (de turbine: MARTIN. OP. Chr. p. 353 ) , fenum (de horreo: StPPP VIII p. 913, a. 1400).
2. przynosić, wnosić, dostarczać; afferre, apportare, importare.
Praec.
pecuniam, contributionem sim.: przekazywać; transmittere
Lites I p. 164 (a. 1339) : census et redditus d-bantur de ... terra Cuyavie.
KodPol I p. 199 (a. 1348) : sculteti villarum ... pro ... manso ... per quatuor scotos exigere et recolligere ... ac ... episcopo ... d-re ... tenebuntur.
Ita saepius. Occ. in dote (post aliquam wnosić w posagu AGZ XIII p. 140, a. 1443) , item ratione dotalicii ( PrPol p. 80, a. 1400) .
3. (stale) nosić; ferre solere, v. gr. tabulam (in ecclesia PommUrk V p. 130, a. 1313) , bindam (i. e. fasciam in capite StSyn III p. 7 ) , barbam ( ZapSądWp p. 139, a. 1403).
Item in imagine
onus (onera: LiegnUB p. 30, a. 1315 ; ArPrawn IV p. 14, saec. XIV med.med) , longitudinem et gracilitatem (de collo: FormJ p. 101 ) .
B. animantes
1. zabierać, uprowadzać, porywać; abducere, abripere.
Additur
in servitutem ( CodVit p. 1022, a. 1416).
2.
a. prowadzić, przyprowadzać; ducere, adducere
StSyn IV p. 16 : cantetur «Te Deum laudamus» ... et electus ... d-etur ante altare et intronizetur.
Ztschr. XIV p. 240 (a. 1429) : dictum ... electum pulsata maiori campana ad ecclesiam ... monasterii d-vimus.
DŁUG. Op. p. 204 : Cunegundis invalidos ad secessus et naturales egestiones d-ns sedulitatem erga illos ... exercebat.
Ita saepius. In imagine de oculis :
ZabDziej II p. 132 (a. 1484) : transibo, ubi me oculi d-bunt (an e Pol. gdzie oczy poniosą?).
b. nieść, wieźć; ferre, portare, v. gr. infantem ad ecclesiam ( ConcPol VIII p. 126, a. 1415 et saepius saec. XV), aliquem in gestatoriis ( AKapSąd II p. 63, a. 1425).
N.
sacramentum
*KodKrak p. 515 (a. 1384) : sacramentum ... pro salutis pabulo ad infirmos d-tum.
Constr. ad
A—B: indicatur unde? sq. de vel adv. loci (v. gr. inde, dehinc). Indicatur quo? a. sq. dat. (personae). Occ. naribus alicuius ( MARTIN. OP. Serm. p. 476 ). b. sq. acc.
N. sq.
acc. gerundii, v. gr. ad baptisandum ( ArPrawn I p. 254, a. fere 1440) , ad divendendum (res: CracArt II p. 553, a. 1539) . c. sq. in c. acc. d. sq. ante, cf. supra. 338,37. e. sq. extra :
StPPP II p. 178 (a. 1409) : Wroczslaus villam … vendiderit et ... pecunias extra regnum d-erit.
Ib. p. 440 (a. 1438) : pecunias ... quas racione partis hereditatis ... recepit ... extra regnum Polonie d-re non debebit.
f. sq. per :
ChrClar p. 466 : et hanc diffinicionem vult et precipit ... per omnes ... abbates ... d-re et ... conventibus ... publicari.
g. sq. pro: MPH IV p. 751 (saec. XIII) : ad honorem ipsius portantes exuvia, quod pro eis decuplum d-rent.
II. transl.
1. donosić, podawać do wiadomości; denuntiare, notum facere
PommUB p. 553 (a. 1304) : universis ... tam presentibus, quam futuris, quorum audiencie presentes fuerint d-te.
DŁUG. Hist. V p. 288 : trucem denuntiationem sibi demandatam ad uxorem ... d-vit.
Ita saepius saec. XV—XVI.
2. znosić, unieważniać; abolere, tollere
StPPP IX p. 232 (a. 1535) : debet ... omnes inscriptiones de bonis prefatis d-re et eadem munda facere.
Ib. VII p. 227 (a. 1544) : cum pars actorea condemnat partem citatam ... in poena contumatiae et fuerit postea citata pro importatione citationis, tunc luendo poenam ... tenetur d-re citationes suas.
3. odnosić (zwycięstwo); reportare (victoriam)
ArPrawn IV p. 277 (saec. XIV med.) : aliqui ... per strepitum et importunam eorum acclamationem ... victoriam causarum solent d-re.
CodEp III p. 575 (a. 1451) : ut videar ... victoriam et triumphum d-sse.
Ita saepius saec. XVI.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)