- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- L.
- A.
- H.
- Ha.
- N.
I.
A.
propr.
1. rerum
a.
zdejmowanie, znoszenie, ściąganie; actus deorsum ponendi, demissio
AKapSąd I p. 123 (a. 1475) : racione laborum ... quos fecerunt in d-e auri de palio ... regis.
Tom. XII p. 192 (a. 1530) : sic me cum frequenti birretti d-e humanissime a se dimisit.
CracArt II p. 395 (a. 1541) : imago Christi d-is de cruce.Ita saepius. Occ.
α.
strącanie gniazd sokołów (przeznaczonych do polowania); actus nidos falconum venationi destinatorum detrudendi
KodWp V p. 294 (a. 1419) : d-em falconum.
β.
mitrae (stramineae)
w zwyczajach miejskich zdjęcie kapelusza zawieszonego na targu na znak zakazu sprzedaży; mos urbanus pileum tollendi, quo in foro suspenso merces venire prohibebantur
WilkPozn p. 8 (a. 1462) : nullus penesticus audeat res vendibiles emere ante d-em mitre straminee.
KsgPozn p. 375 (a. 1494) : famulo, qui custodit penesticas ementes ante d-em mitre.
γ.
obcięcie; truncatio
SchlUrk p. 427 (a. 1295) : advocatus ... causas ... tam majores quam minores, et si eciam ad d-em manus vel capitis intendantur ... habeat judicare.
δ.
genuum
uginanie kolan; flexio
CIOŁ. Lib. I p. 79 (a. 1424) : cum humili d-e genuum est regraciatus.
b.
zniszczenie, usunięcie; demolitio, sublatio
StPPP II p. 560 (a. 1447) : Trestka ... euasit Nicolaum ... pro non d-e sepium ... quas fecerat circumsepiendo «pastewniky».
APozn I p. 297 (a. 1459) : structuram sub rotis ... circa suum molendinum ... eicere et deponere debet ... etsi post d-em eiusdem structure ... aqua ibidem ... videretur fore et esset profundior quam molendino castrensi.Cf. Th. V 1, 592, 12 sq.
c.
mus.
t. t. obniżenie głosu w wymawianiu lub w śpiewie; vox depressa pronuntiantis vel cantantis (Gr. θέσις)
LIBAN. fol. A IVb : metrica pronunctiatio est ea, quae in scansione metrorum attenditur, cui accidit numerus syllabarum, tempus, «arsis kai thesis» (Gr. ), eleuatio et d-o (cf. ib. fol. A VIb).Cf. DEPRESSIO II 4.
2. hominum
a.
α.
kładzenie się do łóżka, leżenie; cubitura, accubitus.
N.
locus depositionis
sypialnia; cubiculum
KH V p. 597 (a. 1402) : in loco d-is seu quietis sic strangulatus.
Praec.
iur.
ad (in) lectum
tzw. pokładziny, fizyczne spełnienie małżeństwa; coitus matrimonii initi complementum
ArHist V p. 111 (a. 1453) : qui ... se nunquam ... carnaliter conmiscuisse asseruerunt, quia ante simultaneam d-em ad lectum se certificatos de affinitate ... dixerunt.
AGZ XVIII p. 93 (a. 1475) : ipsam, dum ad annos etatis devenerit et viro maritabitur, non expirato anno post d-em in lectum cum viro alias «po pokladanyv» debent fratres adducere ad librum terrestrem (cf. ib. p. 92).Ad rem cf. Dąbkowski, Prawo prywatne I p. 352.
β.
infirmitatis
obłożna choroba; morbus gravior
StPPP II p. 694 (a. 1464) : loco domini judicis ... propter infirmitatis d-em languentem absentis.
AKap Sąd II p. 834 (a. 1522) : obiit ... infra duas septimanas post d-em infirmitatis.
b.
składanie do grobu, chowanie, pogrzeb; sepultura, funus
JANKO p. 636 : quantus fletus ... popularium in sua (i. regis ) d-e extitit, lingua humana non facile posset enarrare.
KodKKr II p. 241 (a. 1399) : in nostro et ... nostre conthoralis diebus d-um anniuersarijs vicarii missas pro defunctis ... legere sint astricti.Ita saepius. Cf. Th. V 1, 592, 31 sqq.
B.
transl.
1.
rerum
odrzucenie, zaniechanie, porzucenie; abiectio, dimissio
MARTIN. OP. Serm. p. 3 : apostolus ... monet de peccatorum d-e.Id. Marg. fol.
d la : rasio corone in capite clericorum signat temporalium d-em.Ita saepius, v. gr. belli ( CALLIM. Rhet. p. 140 ) , matrimonii ( JAC. PAR. I p. 217 ). Occ. α. beaniae (-arum) złożenie beanii, otrzęsiny; sollemnitas studentium, inter quam mores agrestes a tirone deponi dicebantur. Locos habes Ad rem cf. Morawski, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego II p. 329 et H. Barycz, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935, p. 655 . β. phil. odrzucenie, nie przyjęcie zdania (przeciwnika); propositionis adversarii reiectio
GŁOG. Hisp. fol. 162a : species obligationis est ... d-o, qua vtitur in statu negativo.
BYSTRZ. ParvLog fol. U IVa : quinque sunt species obligationis: scilicet positio, impositio, d-o, petitio et dubitatio.
Ib. fol. Y IIa : preter has iam dictas species obligationis est d-o, que est opposita positioni, ideo de ipsa post positionem est dicendum, est autem d-o obligatio opposita positioni, obligationi, qua quis obligatur infra tempus obligationis negatiue respondere ad positum. Est autem duplex d-o, scilicet simplex et composita; vnde d-o simplex dicitur, qua deponitur propositio kathegorice; composita vero, qua deponitur propositio ypotetica.Ita saepius ib.
2. hominum
a.
złożenie z urzędu, pozbawienie godności; a magistratu deiectio, dignitatis privatio
KodWp I p. 392 (a. 1271) : conspiratores per ... concilia multis penis addiciantur (sic! ) scilicet excommunicacionis ac d-is.
Ib. III p. 63 (a. 1357) : si quis autem nostre huic constitutioni ... extiterit violator, penam d-is et privationis beneficii ipso facto incurrat.
ConcPol X p. 379 (a. 1406) : sacerdoti eciam pro quolibet peccato sive crimine, quod d-em inducit, est consimilis penitencia iniungenda.Ita saepius usque ad saec. XVI ex.
N. constr. sq.
b.
wypędzenie; expulsio
ib. II p. 43 (a. 1418) : nobili dicente, quod nunquam fuit in possessione post d-em kmethonum.
II.
A.
propr.
1.
abstr.
a.
umieszczenie czegoś gdzieś, złożenie, schowanie; actus aliquid aliquo loco condendi, repositio
MARTIN. OP. Serm. p. 433 : reliquiarum d-o (cf. ib. infra reliquie reconduntur in altari).
RachKról p. 59 (a. 1471) : a d-e vini ... in cellarium (ed. cellarum).
b.
iur.
oddanie w depozyt; collocatio custodiendi vel asservandi causa.
Abundat depositionem (privilegii) deponere (
ArPrawn X
p. 451, a. 1415).
Cf.
DEPONO I B 1.
2.
concr. skład, schowek, magazyn; receptaculum, apotheca, cella
SchlUrk p. 546 (a. 1337) : lapicida habens montem circa Saltzborn ... debeat morari ... et d-em, quae «Muhlstein — Niederlage» (Germ. ) dicitur, ibi habere debeat.Praec. miejski skład towarów i związany z nim przywilej handlowy zobowiązujący przejezdnych kupców do wystawiania na sprzedaż swoich towarów w mieście posiadającym taki przywilej; emporium urbanum atque ius stapulae, quod vocabatur, ex quo mercatores peregrini ad exponendas in illo emporio merces suas emptoribus certo temporis spatio obligabantur
KodMp II p. 189 (a. 1292) : in eodem loco mercium d-em, que wlgariter «Niderlag» (Germ. ) appellatur, haberi uolumus.
KodKrak p. 8 (a. 1306) : concedimus ciuibus nostris Cracouiensibus, ut d-em omnium mercium et rerum venalium in dicta ciuitate habeant.Ita vulgo usque ad saec. XV. Additur generalis ( PrzywKr p. 4, saec. XV in.in). Cf. DEPOSITORIUM I et DEPOSITUM II. Ad rem cf. St. Kutrzeba, Handel Krakowa w wiekach średnich, Kraków 1902 et Wyrozumski, Gospodarka solna p. 124—126.
B.
transl.
iur.
testium
et abs. : zeznanie, oświadczenie świadków; professio, testimonium
KodMp II p. 226 (a. 1313) : damna ... per d-em ido neorum testium iuxta formam iuris cognoscentes.
KodKKr I p. 175 (a. 1325) : testium d-bus publicatis... comperimus euidenter etc.Ita vulgo usque ad saec. XVI med. Cf. Th. V 1, 592, 24 sqq. et DEPONO I B 2.
Syn. et iuxta posita
confessio (
AKapSąd III
p. 95, a. 1503)
, dicta (
Lites I
p. 122, a. 1339
et saepius). Additur iuratoria (
ArPrawn V
p. 149, saec. XV)
, legitima (
APozn I
p. 325, a. 1461)
, summaria (
AKapSąd III
p. 10,
a. 1457)
, veridica (
MPH IV
p. 479, saec. XV med.med)
.
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
gen.
AKapSąd III p. 234 (a. 1480) : d-es inquisitionis super heretica pravitate secte Hussitarum.c. sq. de :
MPH IV p. 479 (a. 1455) : facta veridica de premissis... d-e.d. sq. super :
HumRef p. 37 (a. 1451) : d-o ... super libris erroneis, et supra 12.Occ.
α. iuramenti złożenie przysięgi; ius iurandum
TPaw IV p. 781 (a. 1400) : Raphael ... cum filiastris ... per d-em iuramenti emerunt partem hereditatis ... pro triginta marcis ... pro quibus quidem pecunijs Raphael ... deposuit iuramentum.
Inde in imagine
conscientiae
pod odpowiedzialnością sumienia; conscientiae periculo
StCrac p. 18 (a. 1399) : nisi forte sit ... legitime praepeditus, quae impedimenta procuratori ... per conscientiae d-em declarabit.Cf. DEPONO I B 4.
β.
skarga, zażalenie; accusatio, querela
AKapSąd III p. 11 (a. 1457) : ad presenciam sue paternitatis ... questiones et lugubres d-es veniebant.
Ib. p. 79 (a. 1501) : plebanus ... certas d-es contra ipsum in sinodo ... exhibitas et pronuntiatas ... negavit.Cf. DEPONO I B 3.
III. (confunditur
c.
v.
dispositionis)
iuris (dominorum)
orzeczenie, postanowienie sądu; sententia iudicis, iudicium
AGZ XII p. 96 (a. 1441) : qui homo Stepan debet inpedite sedere et manere usque ad d-em dominorum pro eodem domino Stepan.
*LhnUrk I p. 220 (a. 1477) : ducem ... conthorali ... dotalitium ... contra iuris d-em nulliter ... constituisse.Cf. DEPONO III 1.