Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONTRACTUS-1

Gramatyka
  • Formycontractus, contractus, contracta
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um -ae
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajmęskiżeński
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. skurczony, pokręcony, sparaliżowany
    • 2. wąski, ciasny
    • 3. + frons, facies animo pomarszczonysmutny
  • II. transl.
    • 1. phil. phil. t.t. ograniczony, zacieśniony
    • 2. iur.+ contracta manu singulare: połączonypod wspólną odpowiedzialnością

Pełne hasło

CONTRACTUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • N.
I. propr.
1. skurczony, pokręcony, sparaliżowany; distortus, varus, paralyticus.
Dicitur de membris corporis, item de hominibus
KH XLIV p. 342 (a. 1148) : iuvenculam c-am et semipedem ... erigere et ... sanare.
VHedv p. 606 : Sestremil ... omnino fuit c-us.
Ita saepius. Eodem sensu subst. contractus,, -i m. et contracta,, -ae f.
MPH IV p. 299 (saec. XIII) : de c-a in manu et pede restituta sanitati.
MARTIN. OP. Serm. fol. 238b : qui fugiunt sermones, similes sunt cuidam c-o etc.
Ita saepissime.
N. glossam Pol.
GLb p. 88 : c-us «skrzeply».
Constr.
a. abs. b. sq. in c. abl. et saepius. c. sq. insimul (fere i. q. ściśnięty; artatus, consertus)
ArHist V p. 95 (a. 1410) : quia ossa essent sibi insimul c-a (cf. ib. supra ossa sunt insimul conserta, et superius p. 94: ossa insimul sunt constricta et conuoluta).
2. wąski, ciasny; artus, angustus (saec. XV—XVI). In imagine fere i. q. skąpy; avarus
ROYZ. II p. 235, v. 1 : largus eras, factus nunc es c-ior; arta ... est tua facta manus.
3. pomarszczony; corrugatus, caperatus, v. gr. frons, facies (saec. XVI). In imagine de animo smutny; tristis
*Tom. III p. 443 (a. 1515) : ter gamus ... lacrimas omnisque c-ioris animi nebula discutiatur.
II. transl.
1. phil. t.t. ograniczony, zacieśniony; strictior factus, circumscriptus, coangustatus
GŁOG. Anim. fol. E IIIb : illud quot est vnum numero, est ens c-um.
Id. Porph. fol.
n IIa : singularia ... determinata dicunt naturam c-am ad certum suppositum.
Ita saepissime.
Constr. abs. vel sq.
ad.
Opp.
incontractus ( BYSTRZ. Top. fol. o IIa : si syllogismus primo diuideretur in syllogismum c-um et in syllogismum incontractum).
N. locut.
contracto modo w zwężonym zakresie; sensu strictiore
GŁOG. Anal. fol. 65b : quid arithmetica considerat absolute vt numerum, hoc musica considerat c-o modo, vt musica considerat numerum ad sonum.
Id. Anim. fol. A IIIa : musica est de quantitate discreta vt numero c-o modo.
Ita saepius.
2. singulare: połączony; coniunctus. Solummodo in locut. iur. contracta manu pod wspólną odpowiedzialnością; communi periculo
KsgMaz II p. 84 (a. 1425) : incole opidi Zacroczim obligaverunt se solvere c-a manu quinquaginta sexagenas.
Cf. CONIUNCTUS
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)