Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONTRACTIO

Gramatyka
  • Formycontractio, contraccio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1.
      • a. propr. propr. ściągnięcie, skurczenie
      • b. phil. phil. t. t. zacieśnienie, zwężenie
      • c. + impendiorum ograniczenie, zmniejszanie (wydatków)
    • 2. niepokój, przygnębienie
  • II.
    • 1. kontrakt, umowa (zwł. kupna i sprzedaży)
    • 2. + matrimonii, tori zawarcie małżeństwa
  • III.
    • 1. odkładanie, odwlekanie
    • 2. doprowadzenie świadków do sądu?

Pełne hasło

CONTRACTIO s. CONTRACCIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • N.
I.
1.
a. propr. ściągnięcie, skurczenie; actus et effectus contrahendi (partes corporis).
b. phil. t. t. zacieśnienie, zwężenie; actus circumscribendi, coangustandi
GŁOG. Anal. fol. 80b : scientie speciales vtuntur principijs communibus ... secundum annologiam et c-em ad suum propositum.
Id. ExLog fol. 3b : sillogismus ... contrahitur ad certam materiam ... et sic est subiectum in alijs libris noue logice iuxta diuersam eius c-em.
Ita saepius.
Constr. abs. vel sq.
ad.
Opp.
incontractio ( BYSTRZ. Top. fol. n IVb). Cf. CONTRAHO II A 1.
c. impendiorum ograniczenie, zmniejszanie (wydatków); actus (sumptus) contrahendi, minuendi
CALLIM. Greg. p. 199 : per c-em impendiorum omnium, usuras a se ipso exigendo ... villas coemisset.
2. niepokój, przygnębienie; perturbatio, angor animi.
N.
glossam Pol.
RFil XXII p. 335 (saec. XIII) : «placzocze skruszene» lacrimosa eius c-o (nisi leg. contritio).
II.
1. kontrakt, umowa (zwł. kupna i sprzedaży); pactum, contractus (praec. emptionis venditionisque)
KsgŁawKr p. 118 (a. 1374) : tota ipsorum empcio et c-o, simul et resignacio deberent fore casse et pro nichilo reputate.
KodWp III p. 544 (a. 1384) : concernentes condignam fore c-em celebratam inter prefatos viros ... assensum unanimiter impertimus.
Ita saepius.
2. matrimonii, tori zawarcie małżeństwa; actus matrimonium ineundi
ZabDziej III p. 333 (a. 1494) : thori legittima c-e.
AKapSąd III p. 214 (a. 1528) : ius et privilegium super c-e matrimoniorum clandestina.
Cf. CONTRACTUS IIa.
Item
affinitatis : DANT. in
Tom. XIV p. 71 : longeque mihi magis placeret c-o illa affinitatis regiae maiestatis cum eo quam cum ... duce Ludovico.
III. singularia
1. odkładanie, odwlekanie; dilatio
ConcPol II p. 128 (a. 1528) : de huiuscemodi procrastinatione c-eque aut odiosa negligentia ... delati.
2. doprowadzenie świadków do sądu? pozwanie oskarżonego? actus testes in iudicium adducendii? reum in ius vocandi?
StPPP XII p. 212 (a. 1543) : questio facta est coram eodem bannito iudicio et c-o alias «przyvod».
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)