- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- B.
- BJ.
- N.
I.
wytrwałe dążenie do czegoś, zawziętość, upór; labor assiduus, conatus, magnum studium (saec. XV—XVI).
Dicitur
scrupulosa (
DŁUG. Hist. I
p. 226
)
, obstinata (
id. Op.
p. 49
).
Syn.
instantia (
Tom. III
p. 139, a. 1514)
.
Plerumque
abl.
sensu
adv.
(magna, summa) contentione (i. e. pertinaciter, studiose) petere (
Tom. III
p. 139, a. 1514
et saepius), instare
(
ib.
p. 394, a. 1515)
, laborare (
ib. II
p. 155
,
a. 1513)
, vires suas convertere (
DŁUG. Hist. I
p. 226
)
, oppugnare (
Tom. III
p. 41, a. 1514)
, defendere (
DŁUG. Op.
p. 49
).
Simili sensu
per contentionem (
CALLIM. Rhet.
p. 99
)
.
II.
1.
współzawodnictwo;
aemulatio.
Constr. sq.
in c.
abl.
2.
kłótnia, sprzeczka, spór; discordia,altercatio, lis.
Dicitur
adversa (
KodMp III
p. 27,
a. 1338).
N. glossas Pol.
GLc p. 14 : c-o «swada».
TPaw VII p. 400 (a. 1424) : c-o id est «spor» facta est pro rotha inter Florianum ... et dominum Cruschwiciensem.
RFil XXIV p. 85 (saec. XV) : c-o «vadzene albo pytane».
Ib. p. 371 (saec. XV) : in c-e «w szpharze».
Ib. p. 362 (saec. XV) : litigia et c-es «szwadi gady klopothy».
Syn. et iuxta posita
discordia (
KodPol II
p. 708,
a. 1349
et saepissime), controversia (
Lites II
p. 447, a. 1410
et saepius), lis (
StSyn IV
p. 83,
a. 1420
;
ib.VI
p. 16, saec. XV ineunte
), seditio (
Lites II
p. 447, a. 1410).
N.
iudicialis
et abs: proces sądowy; lis coram iudice acta.
3.
bójka, bijatyka, potyczka; rixa, pugna, dimicatio.
Syn.
et iuxta posita
percussio (
KodWp I
p. 134, a. 1233
et passim), membrorum mutilatio (
KodPol I
p. 141, a. 1291)
, homicidium (
CorpJP III
p. 178,
a. 1511).
Simili sensu
discordia contentionis (
JusPol
p. 7, a. 1264).
4.
bitwa, wojna; proelium,
bellum.
Additur
guerrae (
Dogiel I
p. 45, a. 1411)
.
N. constr. ad
2—4: de (pro) aliqua re a. sq.
cum. b. sq.
inter.
N. locut.
α. contentio erumpit (
DŁUG. Hist. V
p. 311
).
β. contentionem inire (
ib.
p. 138
),
committere (
JusPol
p. 7, a. 1264)
, facere (
KodMaz(K)
p. 481, a. 1241
;
ArPrawn V
p. 483,
saec. XV).
Simili sensu
in contentionem verti (
DŁUG. Hist. IV
p. 263
).
γ. aliquid in contentionem adducere (
id. Op.
p. 33
).
III.
rhet. antyteza, figura retoryczna polegająca na zestawieniu przeciwieństw; contrarium (Gr.
ἀντίθεσις,
saec. XV).
IV.
phil. wrogość, zaczepność; animus infestus atque acer
STOB. Aret. fol. c VIIIb : decima virtus... medium tenet inter adulationem et asperam c-em ... et solet vocari humanitas.Cf.
ib. fol. i Vb : c-o defectus; adulatio superabundantia; affabilitas virtus (Gr. ἀπέχθεια significari videtur, cf. Arist. E. E. II 3, 1221 a 7 ).
V.
singulare (confunditur cum voce
contentationis)
spłacenie; solutio
KodKrak I p. 223 (a. 1454) : dederunt ... decem marcas denariorum in finalem c-em et annullacionem ac omnimodam cassacionem ... obligacionis ipsorum pro via.Cf. CONTENTATIO II 3.