Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ENORMIS

Gramatyka
  • Formyenormis, enorme
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -e -is
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. odchylający się od normy, nienormalny, nieregularny
    • α. + vita życie niemoralne
    • β. + verbum słowo obraźliwe
  • II. wykraczający ponad normę, nadmierny, niezwykle duży, wielki, ogromny

Pełne hasło

ENORMIS, -e
  • F.
  • Th.
  • Dc.
  • L.
  • H.
  • A.
  • N.
  • K.
[formae decl. II:
KodKKr II p. 257 (a. 1401) : quibusuis alijs enormis excessibus (nisi leg. enormibus).
GŁOG. Alex. I fol. I VIa : norma, id est regula, et inde venit enormus, -a, -um, vel enormis ... -me, quasi extra normam vel sine regula scilicet turpis, grossus et irregularis siue exlex.]
I. odchylający się od normy, nienormalny, nieregularny; qui a norma recedit, declinat.
N. locut.
α. vita życie niemoralne; i. q. prava, corrupta
DŁUG. Op. p. 387 : Boleslao rege, cuius vitam e-em multipliciter arguebat s. Stanislaus.
AKap Sąd p. 78 (a. 1501) : testis dixit esse plebanum scandalosum et per omnia vite e-is et bestialis, incorrigibilis.
Cf. ENORMITAS 2 β ENORMITER 2.
β. verbum słowo obraźliwe; contumeliosum
WilkLub p. 1 (a. 1408) : si aliquis alterum e-bus verbis maledixerit et coram iudicio fassus fuerit eqs.
KsgPrzem I p. 200 (a. 1431) : comparuit iuri ... ob eo, quod asseruit eundem Sanecz furem, alias pro nefariis (ed. nefaciis) et e-bus verbis.
II. wykraczający ponad normę, nadmierny, niezwykle duży, wielki, ogromny; solitum modum excedens, ingens, immensus, immoderatus .
Dicitur de rebus concr. , sed
praec. de abstr. , v. gr. de causa ( KodWp I p. 75, a. 1212 et saepius), contingentia ( KodKrak p. 679, a. 1455) , crimine ( StSyn III p. 61 et saepius), damno ( *KodKKr I p. 16, a. 1220) , delicto ( StPPP III p. 25 ) , excessu ( KodPol I p. 95, a. 1275 et passim), facinore ( AKap p. 71, a. 1544) , insolentia ( DŁUG. LibBen I p. 244 ) , laesione ( ZABOR. Tract. p. 9 et saepius), onere ( *CodEp II p. 174, a. 1424) , oppressione ( *KodZagr p. 120, a. 1504) , percussione ( ŹrWaw II p. 86, a. 1508). Occ. subst. enorme,, -is n. występek, grzech; crimen, peccatum
ArPrawn I p. 369 (a. 1527) : severitate canonica ad orandum, sacrificandum et ab e-bus desistendum compellentes.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)