General
Full Entry
More

DIRECTIO

Grammar
  • Formsdirectio, direccio
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -onis
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. propr.
    • 1. tractus, conversio,ductus
    • 2. reparatio
  • II. transl.
    • 1. actus dirigendi, ductus.
    • 2. regimen, administratio, cura
    • 3. praeceptum, consilium, exemplum
    • 4. auctio, commodum

Pełne hasło

DIRECTIO s. DIRECCIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • N.
I. propr.
1. zwrócenie w pewnym kierunku, skierowanie, kierunek; tractus, conversio,ductus.
Constr. abs. vel sq. gen. Occ.
α. wysianie; missio (cf. Th. V 1, 1229, 34)
KodMp IV p. 230 (a. 1426) : Iacobus ... eosdem direxit ad hereditates ... ipsisque precepit ... et homines sui ex ipsius precepto et d-e quinquaginta cruces rubetorum ... excisserunt.
β. poselstwo, przesłanie (ustnej lub pisemnej) wiadomości; legatio, nuntius (cf. Th. V 1, 1229, 35 sqq.)
KomKadł p. 571 : in quinta parte ponitur Cracouitarum ad Wladislaum d-o ac eiusdem ad principatum Cracouiensem ... vocatio.
Ib. p. 572 : Wladislai ad Leszkonem d-o ipsiusque Leszkonis consensus.
2. naprawienie; reparatio
PP II p. 161 (a. 1453) : pro ... eorum molendinorum faciliori d-e et reparacione.
II. meton. et transl.
1. prowadzenie, kierowanie; actus dirigendi, ductus.
2. rządy, kierownictwo; regimen, administratio, cura
KodMp IV p. 356 (a. 1440) : ne regnum nostrum Polonie ... et ipsius incole ex absentia nostra aliqua pati videantur dispendia, tales ... factores seu loci nostri vicarios preficere curauimus, sub quorum d-e feliciter possent suscipere incrementa.
CodEp I p. 39 (a. 1449) : ad studium sacrorum canonum animum suum censuit applicare, imitatus illorum consilium, quorum d-i est comendatus.
Ita saepius.
Syn.
gubernatio ( AGZ XVIII p. 188, a. 1481).
N. locut.
magister directionis kierownik, dyrektor; praefectus, rector
DŁUG. LibBen II p. 128 : dictum hospitale potest habere magistrum d-is saecularem.
3. wskazówka, rada, przykład; praeceptum, consilium, exemplum
AUnii p. 62 (a. 1413) : quatinus et hic nostrae munificentiae cognoscant praesidia et tandem futurae gloriae compendia per exercitia d-is nostrae apprehendant in omnium Salvatore.
KodUJ II p. 79 (a. 1448) : quo ... fulciamur ... praesidio, d-e et auxilio vestris, dignum rati sumus ad sacram universitatem vestram refugere.
Ita saepius.
Syn.
supportatio ( CodEp I 2, p. 84, a. 1449).
N. fere
i. q. polecenie, rozkaz; mandatum
Dogiel I p. 32 (a. 1538) : ex huiusmodi utriusque nostrum d-e ... commissarii ... convenientes ... concluserunt.
Ib. p. 217 (a. 1549) : contra eos iussu nostro et d-e atque accurata diligentia officialium ... personaliter procedi debeat.
4. singulare: poprawa, awans; auctio, commodum
ArPrawn I p. 208 (a. 1443) : ad illorum tantum promociones et status d-em ... inclinamur, quorum merita in conspectu nostro relucent comendata.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)