Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CURSOR

Gramatyka
  • Formycursor
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -oris
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I.
    • 1. biegacz, zawodnik w wyścigach pieszych
    • 2. + equus koń pod siodło, wierzchowiec
  • II.
    • 1. posłaniec, goniec (zwł. pocztowy)
    • 2. eccl.+ apostolicus (papae) urzędnik Kurii Rzymskiej pełniący funkcję wysłannika papieskiego
  • III. bakałarz (na wydziale teologicznym), uprawniony do kursorycznego wykładu Pisma Św.
  • IV.
    • 1. napastnik, rabuś
    • 2. + Romanus osoba ubiegająca się o beneficja w Rzymie wbrew prawom krajowym

Pełne hasło

CURSOR, -oris m.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • H. [
  • NR
  • ST R
  • ON Y:1531]
  • Ha.
  • N.
I.
1. biegacz, zawodnik w wyścigach pieszych; qui cursus certamen init, stadiodromus.
N. in imagine
BRUNO Qfr. p. 410 : ut delectaret videre legitimum cursum bonorum c-um currentium (alluditur ad Vlg. 2 Tim. 4,7 ).
2. equus koń pod siodło, wierzchowiec; ad equitandum idoneus
Tom. VI p. 86 (a. 1522) : equum c-em nullum habet mtas regia, quem mittat ... domino regi Vngarie.
Cf. Th. IV 1528,51 sq.
II.
1. posłaniec, goniec (zwł. pocztowy); nuntius, tabellarius.
Syn.
dromedarius ( MIECH. p. 362 ) .
Dicitur
pedester ( RachBon II p. 27, a. 1545) .
Additur
litterarum :
Lites II p. 167 (a. 1413) : nuncii et c-es literarum.
ArHistXI p. 445 (a. 1431) : cubiculario alias c-i litterarum domini regis.
Praec.
doręczyciel pism sądowych; qui iudicis litteras iis, ad quos datae erant, afferebat
KsgRachKr II p. 13 (a. 1367) : Niczko ... lusor proscriptus ... ex parte Heynczonis c-is.
DŁUG. Op. p. 634 : ad requisitionem advocati et scultetorum Sandomiriensium remittitur vobis per Albertum c-em responsio et ortilegium iuris supremi Cracoviensis.
N. constr.
a. sq. ad:
RachJag p. 556 (a. 1420) : distributa ... c-um ad ... regem.
b. sq. de :
KsgPrzKr p. 218 (a. 1459) : Jacobus c-or de Stradomia.
2. eccl. apostolicus (papae) urzędnik Kurii Rzymskiej pełniący funkcję wysłannika papieskiego; Curiae Romanae magistratus minor, qui nuntii vice fungebatur
ArPrawn I p. 33 (a. 1389) : dominus Urbanus ... papa ... commissionis ... cedulam ... capellano suo ... per certum suum c-em presentari fecit.
KodPol II p. 462 (a. 1432) : magistrum Thomam ... per certum ... domini ... pape c-em citarj fecimus.
AKapSąd I p. 116 (a. 1469) : Arnoldus c-or apostolicus recognovit se recepisse VIII ducatos Hungar. racione expensarum ... a ... domino ... archidiacono Poznaniensi.
Item
consistorii (consistorialis)
KodPol II p. 550 (a. 1474) : quam sententiam ... per c-em consistorialem ... pronuncciavimus.
AKapSąd II p. 801 (a. 1518) : citatis ... Iohanne plebano ... et Iohanne Vissoczki per Paulum c-em consistorii.
III. bakałarz (na wydziale teologicznym), uprawniony do kursorycznego wykładu Pisma Św. ; baccalarius (cf. s. v. ) in facultate theologiae, cui Scripturae Sacrae libros cursim legendi licentia concessa est
CracArt I V p. 404 (a. 1499) : domini Stanislai c-is, mansionarii ad sanctam Barbaram in Cracovia.
ArLit I p. 75 (a. 1521) : statuta theologicae facultatis c-es concernencia.
Concl. p. 162 (a. 1524) : de sentenciariis idem visum est ... debere fieri, ut de c-bus.
Cf. CURSUS I B 5. Ad rem cf. K. Morawski. Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego I, Kraków 1900, p. 255 sq.
Item in monasterio Ordinis Praedicatorum
Lites I p. 79 (a. 1339) : presentibus ... religiosis viris ... Wilhelmo lectore, Sunalavo c-e, Pankoslao vicepriore ... fratribus Predicatorum ... ecclesie Plocensis.
ArHist XII p. 320 (a. 1376) : religiosum virum fratrem Franciscum c-em Ordinis Predicatorum monasterii sanctae Trinitatis de Cracouia.
AGZ IV p. 179 (a. 1462) : frater Iohannes a Cracovia, c-or sacre theologie conventus Corporis Christi in Leopolim (sic ), prior Ordinis Predicatorum.
IV. singularia
1. napastnik, rabuś; populator, praedo
GALL p. 449(= 101,6 M.) : Boleslaus dux depraedatores ... et c-es in ore gladii momentaneo dissipavit.
2. Romanus osoba ubiegająca się o beneficja w Rzymie wbrew prawom krajowym; de eis, qui apud summum pontificem beneficia contra Polonorum ius civile ambitu quaerebant
ŁASKI ComPriv fol. 118b : fit nonnunquam, quod cortisani et c-es Romani beneficia per terrigenas de bonis eorum ad consolationem amicorum ... fundata impetrant.
Cf. CORTISANUS II.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)