Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXCIDO-1

Gramatyka
  • Formyexcido, excedo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -eidi
Znaczenia
  • I. propr. propr. wypaść,spaść
  • II. transl.
    • 1. (de hominibus) odstąpić od czegoś,stracić coś
    • 2. (de voce, scripto) wymknąć się
    • 3. de rebus variis)przepaść,zginąć

Pełne hasło

1. EXCIDO s. EXCEDO, -ere, -eidi
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
  • N.
  • K.
I. propr. wypaść,spaść; decidere,cadere,elabi.
Constr. sq. abl. separ. (saec. XVI) . N.
de partu:wyjść z łona matki,urodzić się; nasci; additur ab utero ( DŁUG. Hist. III p. 120 ) , de utero ( GŁOG.Alex. I fol. R VIIIb).
II. transl.
1. (de hominibus) odstąpić od czegoś,stracić coś; iacturam,amissionem,privationem subire,i. q. privari,orbari,etiam ab aliqua re deficere,desciscere.
Constr.
a. sq. abl. ,v. gr. fortuna, patria, possessione, regno, spe, vita sim. b. sq. ab, v. gr. a fide, mente, monarchia,principatu, spe sim. c. sq. ex, v. gr. ex alicuius oboedientia.
2. (de voce, scripto) wymknąć się; elabi, effugere.
3. (de rebus variis)przepaść,zginąć; evanescere,perire.
Constr. sq. dat. personae. Praec.
a. wypaść,wyjsć, ujść z pamięci; ex animo dilabi, oblivione obrui. Saepius additur
α. dat. personae.
β. animo, memoriae, menti.
γ. a memoria, a recordiis ( CodVit p. 613, a. 1423).
δ. ex memoria.ε. enunt. interrog.
ζ. enunt. fin.
WiadPol p. 130 (a. 1576) : e-erat autem mihi, ne proximis litteris ... significarem eqs.
b. a cura przestać być przedmiotem starań; curae alicui esse desinere
DŁUG. Hist. II p. 334 : re itaque canonisationis viri Dei Stanislai languidata et pene ab omni cura e-nte et dilapsa etc.
c. (de terris) odpaść, przestać należeć do czegoś; deficere,desciscere ab aliqua re
PP II p. 192 (a. 1454) : prisco nostro capiti et primevo corpore regni Poloniae, a quo e-eramus etc.
KodPol II p. 923 (a. 1460) : illasque terras in corpus regni nostri Polonie, a quo e-erant, invisceravimus.
DŁUG. Hist. IV p. 196 : ne terra Samagittiae a ducatu magno Lithuaniae e-ret.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)