Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DONATIO

Gramatyka
  • Formydonatio, donacio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr.+ irrevocabilis propr. darowizna, dar,darowanie (iur. akt nadania mienia lub uprawnień, umowa przenosząca pewną rzecz lub prawo bezpłatnie na inną osobę)
  • II. transl.+ foralis transl. danina

Pełne hasło

DONATIO s. DONACIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • N.
[ generis m. ? KsgKaz p. 267 (a. 1391) : quem donationem.]
I. propr. darowizna, dar,darowanie (iur. akt nadania mienia lub uprawnień, umowa przenosząca pewną rzecz lub prawo bezpłatnie na inną osobę); actus donandi, donum (iur. datio bonorum vel iuris ac potestatis: ad rem cf. Dąbkowski Prawo prywatne II p. 595 sqq.) Glossae Pol.
AGZ XIV p. 179 (a. 1445) : d-em regiam, alias «nadanya» (
ita ib. saepius).
Ib. p. 177 (a. 1445) : d-em regalem, alias «danya».
Ib. XII p. 359 (a. 1474) : perpetua d-e est largitus, alias «darowal».
Ib. XVII p. 479 (a. 1502) : meliorando d-em primam, alias «poprawuyocz pyrvego darv».
GLcerv p. 538 : d-o «darowanie».
Per abundantiam dicitur
dono donationis donare et dare (
DokMp I p. 376, a. 1412) . Saepius adduntur adi. , v. gr. irrevocabilis ( KodMp IV p. 7, a. 1386 et passim;et aeviterna: AGZ XVIII p. 226, a. 1481) , legitima et irrevocabilis ac invariabilis ( ZabDziej III p. 207, a. 1492) , liberalis atque legitima ( PP II p. 136, a. 1452) , perfecta, pura, mera, simplex et irrevocabilis ( KsgRWar I p. 207, a. 1506) , perpetua ( DokMp I p. 242, a. 1388 et passim;et irrevocabilis: KodMp IV p. 19, a. 1387 et saepius), ), pia et devota ( ib. p. 438, a. 1444) , plena et absoluta ( DyplMog p. 8, a. 1229) , pura ( RachJag p. 185, a. 1395) , rationabilis ( DokWp p. 347, a. 1283) , realis et legitima ( StPPP IX p. 199, a. 1514) , recta et gratuita ( WROCŁ. EpitConcl fol. d Vb) , simplex ( ŹrWaw I p. 95, a. 1490 et saepius), spiritualis ( PommUrk III p. 414, a. 1300) , vera et pura ( Lites I p. 418, a. 1282) .
Constr.
a. abs. b. sq. gen. subi. vel obi. c. sq. dat. personae. d. sq. ad :
ZabDziej III p. 113 (a. 1491) : legatio et d-o per legatarios ad causas pias sit facta.
e. sq. de :
ArPrawn V p. 464 (saec. XV ex.ex) : laicis ... d-em aut gracias facere de mensa prefata.
f. sq. pro :
AGZ XIV p. 116 (a. 1443) : d-is pro ipsorum servicio.
g. sq. super :
AGZ XIV p. 177 (a. 1445) : d-em ... super villa Stoky super generosum dominum Petrum.
Ita passim.Occ.
a. distinguitur adi. addito
α. personalis ( KodKKr I p. 221, a. 1342 : quequidem d-o personalis, non transiens ad heredes ipsius, extincta est cum persona).
β. testamentalis ( DokKKr I p. 20, a. 1287).
b. inter vivos darowizna między żyjącymi, która była nieodwołalna i wchodziła w życie za życia darczyńcy; quae donatore vivo valet neque revocari potest
Lites I p. 397 (a. 1339) : cum dictus dux Mistiwoyus non haberet prolem, dedit et concessit d-e inter vivos dictam terram Pomoranie regi Premislio quondam Polonie.
CodEp II p. 3 (a. 1382) : redditus, fructus et obvenciones ... eis et eorum ordini damus d-e, que sit inter vivos.
Ita passim.
N. sq.
de et super :
ZabDziej II p. 488 (a. 1488) : dedit et donavit d-e inter vivos irrevocabili de et super providis Iohanne ... et Michaele ... residui debiti ... tres marcas ... in eisdem obtinendas.
Opp.
causa mortis:
DokKujMaz p. 152 (a. 1219) : renouauit d-em Cristini uiri sui causa mortis factam.
c. ad tempora sive ad vitam:
AGZ XIX p. 156 (a. 1505) : d-e irrevocabili ad tempora ipsius Tome alias ad vitam dumtaxat dedit eidem ... agrum.
d. nuptialis, propter nuptias et abs. : wiano,oprawa,zapis na rzecz żony,dokonany przez męża; id quod uxori a marito legatur (cf. DOTALICIUM I)
KodMp II p. 146 (a. 1280) : d-e propter nuptias uel nomine dotis seu dotalicij facta.
ZapSądWp p. 326 (a. 1407) : domini ... conseruauerunt dominam ... Syracowska circa ipsius literam d-is, wlgariter «wana», quam habet super quartam partem Syracowo ... item ... conseruauerunt dominum Dobrogostium ... circa bona hereditaria olim Benaconis Syracowski dempta d-e domine.
CodVit p. 619 (a. 1424) : consorti pro vero, iusto et legittimo dote et dotalicio seu d-e nupciali infrascriptas terras ... concessimus.
Ita saepius.
e. singularia
α. posag; dos
ArPrawn IV p. 142 (saec. XIV med.med) : cum aliqua dominicella maritatur, dos sive d-o in pecunia parata sufficiat.
β. nadanie (urzędu)actus committendi alicui munus atque officium
ArPrawn I p. 208 (a. 1443) : d-o notariatus ad tempora vite (infra ipsum in iudiciis nostris Crac(oviensibus) ... notarium ... statuimus ad tempora vite sue).
γ. prawie tyle co: przywilej? fere i. q. privilegium?
APozn I p. 107 (a. 1444) : consules electi sunt ... secundum d-em serenissimi domini regis et contenta litterarum per suam serenitatem civitati ad sex annos donatarum.
Item
ib. p. 111 (a. 1445) ; p. 121 (a. 1446) ; p. 140 (a. 1448) ;: consules sunt electi per iuratos in speciali eleccionis d-e per dominum regem sex annis.
Ib. p. 153 (a. 1449) : consules electi sunt ... super ultimum annum d-is regie.
II. transl. danina; tributum ArSang II p. 76 (a. 1388) : absoluimus... kmethones ab omnibus... frumentorum d-bus, «sep» wlgariter dictis (cf. AGZ XIII p. 331, a. 1458). KodPol III p. 357 (a. 1396) : hominibus in ... villis ... monasterij ... ab omnibus solucionibus, d-bus, exactionibus contributionibus et laboribus vniuersis damus ... plenam ... libertatem. Ita saepius. Occ. foralis ( AGZ II p. 153, a. 1456 : cumangarys, laboribus, d-bus, d-bus foralibus, stationibus, theloneis sim.); adduntur glossae Pol. stawnica ( AGZ XIII p. 371, a. 1462 : curias ... cum agris, laboribus, cum avenis, d-bus «stawnicze», cum penis), poczty ( AGZ XVI p. 80, a. 1470 : excepit pro se omnes labores, penas, d-es alias «poczthy»).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)