Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DILECTIO

Gramatyka
  • Formydilectio, dileccio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. miłość łącząca Boga i człowieka
      • α. + increata creata)
      • β. + approbationis electionis)
    • 2. miłość bliźniego, oddanie, życzliwość, przyjaźń
      • α. meton. dowód oddania, uczynność, przysługa
      • β.
    • 3. + matrimonialis (maritalis) miłość małżeńska
  • II. + tua (vestra, sua) Th. 7767, wasza (jego) miłość (jako tytuł)

Pełne hasło

DILECTIO s. DILECCIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
I. propr.
1. miłość łącząca Boga i człowieka; caritatis affectus, quo Deus ab homine et homo a Deo diligitur.
N. m. ae. etymologiam
GŁOG. Don. fol. A IIIb : d-o ... dicitur quasi duorum ligatio, videlicet Dei et hominis.
Distinguitur ap. theologos
α. increata (opp. creata)
WROCŁ. EpitConcl fol. z Ib : de d-e creata, qua Deum diligimus.
Ib. infra de d-e increata, qua a Deo diligimur.
β. approbationis (opp. electionis)
ib. fol. z IIa : d-o Dei est duplex: quedam est d-o electionis, que est eterna ... alia est d-o approbationis (explicatur
ib. infra).
N. formulam
pro dilectione Domini nostri Iesu Christi z pobudek gorliwości chrześcijańskiej; religionis gratia ( Lites II p. 258, a. 1304) .
N. glossam Pol.
RFil XXV p. 152 (saec. XV med.med) : ineffabilis d-o caritatis «lascawe mylowanye».
2. miłość bliźniego, oddanie, życzliwość, przyjaźń; animus in proximum propitior.
Dicitur
mutua (in Christo: KodMp II p. 55, a. 1234 ; *Lites II p. 364, a. 1341).
Iuxta posita
amicitia ( KsgKaz p. 525, a. 1400) , beneficium ( Lites I p. 417, a. 1269) , pietas ( ArPrawn VI p. 95, a. fere 1530).
Simili sensu
favor dilectionis ( PommUrk IV p. 232, a. 1306).
N. formulas in epistularum praescriptionibus obvias
intimam dilectionem et omne bonum ( KodMaz(K) p. 105, a. 1177) , salutem et sincerae dilectionis augmentum ( DokKKr I p. 25, a. 1313) , integerrimae dilectionis in Domino continuum incrementum ( *CodEp III p. 71, a. 1454). Occ.
α. meton. dowód oddania, uczynność, przysługa; favor, officium, munus
*Lites III p. 206 (a. 1413) : in eo nobis magnam et specialem d-em facientes.
Hoc sensu etiam pl.
PommUrk IV p. 232 (a. 1306) : propter multiplices servitutes et d-es ab ipsis nobis pluries inpensas.
β. sensu latiore i. q. amor
KADŁUB. p. 84 : fortis enim est ut more d-o (alluditur ad Vlg. Cant. 8, 6 ), que quanto est meticulosior, tanto audacior.
Constr. ad
1—2:
a. sq. gen.
b. sq. in c. acc.
URSIN. p. 29, 14 : de charitate in suos, de d-e in omnes.
Tom. III p. 355 (a. 1515) : in mtem vram debita d-o.
c. sq. erga
*CodEp I 1, p. 25 (a. 1406) : erga Florentinos d-e afficitur singulari,
d. sq. inter
*Lites II p. 364 (a. 1341) : ut inter partes ... mutua d-o firmaque concordia ... solidentur.
3. matrimonialis (maritalis) miłość małżeńska; amor coniugalis
ZabDziej II p. 486 (a. 1488) : se d-i matrimoniali pertractantes.
AKapSąd II p. 778 (a. 1513) : dederat eidem ad manducandum quandam speciem ... ratione d-is maritalis fiende.
Cf. Th. V 1, 1167, 35 sqq.
II. meton. tua (vestra, sua) wasza (jego) miłość (jako tytuł); loco appellationis honorificae
KodWp I p. 158 (a. 1235) : significamus ... d-i vestre, quod etc.
PP II p. 174 (a. 1454) : Romanorum rex nos ... Kazimiro regi Polonie ... desponsaverit ... sueque d-i et nobis pro dote ... assignaverit etc.
AGZ XIX p. 500 (a. 1457) : petimus tuam d-em pro ista domina.
Ita vulgo saec. XIII—XVI.Cf. Th. V 1, 7767, 23 sqq. Occ. etiam pl.
JAC. PAR. I p. 85 : ad ... postulationem quorundam fratrum, quorum d-bus fraterna caritate vinctus negare non valeo.
OrtWp p. 36 (saec. XV) : petimus d-es vestras.
APozn I p. 181 (a. 1452) : d-um vestrarum est iudicare acta.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)