- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
- H.
I.
concr. zgięcie, skręt; flexio (corporis), flexus (saec. XVI).
II.
abstr.
1.
zwrócenie się
(ku czemuś); actus se convertendi (ad aliquid).
Opp.
aversio (
JAC. PAR. Tract. fol. B IVa).
Praec.
animae, mentis
sim.: rozważanie;
i. fere q. meditatio
GOST. Th. fol. c VIb : frequens c-o mentis meditatio vocatur.
Distinguitur a. per operationem
ib. fol. f IVb : cum anima ... scit seipsam, non solum est ibi c-o per operationem.
b.
sq.
supra
ib. non solum est ibi c-o anime ... supra seipsam.
2.
ad Deum, fidem
et abs.
; nawrócenie; actus amplectendi, probandi. Dicitur in imagine de
conversionis via (
DŁUG. Op.
p. 54
).
N.
s. Pauli apostoli
święto Nawrócenia św. Pawła (25 stycznia); festum die 25 Ianuarii celebrari solitum
(
KodPol I
p. 136, a. 1291
et saepissime).
3.
zmiana, przewrót;
commutatio.
N. glossam Pol.
RFil XXII p. 39 (saec. XV) : c-o «przemennoscz».
Praec.
ap.
DŁUG.
fortunae, rerum.
N.
rerum ad potiores quasdam felicitates (
DŁUG. Op.
p. 50
)
.
4.
przemiana, przeobrażenie; mutatio, immutatio
(constr.
sq. in c.
acc. ). Praec. przeistoczenie (we mszy św.); specierum eucharisticarum in Christi Corpus Sanguinemque commutatio
WROCŁ. EpitConcl fol. C IVa : hec c-o, qua in Sacramento altaris panis in Corpus Christi et vinum in eius Sanguinem convertitur, non est naturalis, sed ... supernaturalis.
ArPrawn I p. 496 (a. 1578) : fieri ... c-em totius substantiae panis in Corpus et totius substantiae vini in Sanguinem, quam c-em Catholica Ecclesia transsubstantiationem appellat.
5.
wstąpienie do klasztoru, profesja zakonna; vitae religiosae professio
KodWp I p. 243 (a. 1249) : hora c-is ... comitisse ad ordinem Cisterciensium.
6.
fungitur vice vocis conversatio
a.
obcowanie z kimś; convictus, contubernium
DŁUG. LibBen III p. 2 : devotionem ad ordinem ... fratrum Dominici Sepulchri Hyerosolimitani ex c-e diuturna et ex vita fratrum religiose apud Hyerusalem acta concepit.
b.
sposób życia;
vitae degendae ratio
ChrHP p. 510 : episcopus Graecorum sanctae c-is.
PommUrk IV p. 79 (a. 1303) : quorum monachorum exemplo, vita, c-e et opere ceteris Christi fidelibus via salutis ... preparatur.
III.
phil.
t. t.
1.
konwersja logiczna, odwracanie zdań przez zmianę miejsc podmiotu i orzecznika;
actus commutandi subiectum in praedicatum et vicissim
BYSTRZ. AnalPr fol. b IVa : c-o est mutatio predicati in subiectum et econtra.
Ib. fol. c IIb : c-o est consequentia enthimematica et sic est species argumentationis ... et aliquando per eam probatur sic arguendo: nullus homo est ridens, ergo nullum ridens est homo.Cf. Th. III 854, 76 sq.
Distinguitur
α. simplex (opp. per accidens:
BYSTRZ. AnalPr fol. c Ia
et passim, item in parte:
GŁOG. ExLog
fol. 21a
).
β. per
contrapositionem (
BYSTRZ. AnalPr fol. b IVb
et saepius).
γ. in oppositam qualitatem (
ib. fol. g IIIb).
Item theorematum geom.
COPERN. Rv p. 203 : per c-em XXI primi libri Elementorum Euclidis angulus «FAC» minor erit angulo «EFC».
N. concr. de oratione, quae e convertente et conversa (cf. s. v. ) constat
BYSTRZ. AnalPr fol. c Ib : c-o ... accipitur pro oratione composita ex conuertente et conuersa.
2.
odwracalność (zdań); natura propositionum, quae converti possunt
BYSTRZ. AnalPr fol. c Ib : c-o ... accipitur ... pro necessaria habitudine consequentis ad antecedens et econtra et sic est passio propositionum.
Id. AnalPost fol d Ia : vniuersale ... de omni et per se addit c-em siue conuertibilitatem eius rei, de qua praedicatur ad subiectum.
GŁOG. Porph. fol. o VIIa : c-o ... est proprietas propositionum cathegoricarum mutando predicatum in subiectum et econuerso.
I.
astr.
t. t. przesilenie równonocne; solstitium
COPERN. Rv p. 32 : solem ... sub Capricorno brumalem c-em facientem.
Ib. p. 191 : praecessio aequinoctiorum c-umque.Cf. Th. IV 854, 56 sqq.
II.
rhet. figura retoryczna polegająca na powtórzeniu tego samego wyrazu na końcu zdań lub okresów; eiusdem vocabuli in fine plurium enuntiati vel periodi membrorum repetitio (Gr. αντιστροφή, έπιφορά, saec.
XV).