Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONDICO

Gramatyka
  • Formycondico
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -xi, -ctum
Znaczenia
  • I.
    • A.
      • 1. umówić się, uzgodnić, zgodnie postanowić
      • 2. przyrzekać\ obiecywać
      • 3. naznaczać, wyznaczać, zapowiadać
      • 4. zatwierdzać
    • B.
      • 1. zgodzić, nająć
      • 2. + nuptui wyswatać
  • II.
    • 1. + Th. mówić, wypowiadać, opowiadać Part. perf. wyżej wymieniony
    • 2. sprzeciwiać się, zaprzeczać
  • III. iur.
    • 1. + se iuri opowiadać się, tj. obstawać przy czymś
    • 2. wypowiadać, upominać się (zwł. o zwrot rzeczy ukradzionej)

Pełne hasło

CON-DICO, -ere, -xi, -ctum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
[forma coniugationis I
CodVit p. 248 (a. 1412) : dignemini condicando (ita ms. ed. condicendo, fort. leg. condictando) tractare cum consulibus].
I.
A. aliquid
1. umówić się, uzgodnić, zgodnie postanowić; convenire, communi consensu constituere.
Syn.
convenire ( Lites I p. 393, a. 1339 et saepius), concordare ( CodEp III p. 333, a. 1485) , concedere (cf. infra 1), conventionem facere ( CracArt I V p. 93, a. 1435) , tractatus habere ( CodEp III p. 333, a. 1485).
Additur
communiter ( KodWp II p. 550, a. 1343) , inter se ( KH II p. 201, a. 1490) , ad invicem ( MARTIN. OP. Serm. fol. 226a).
Constr. : indicatur persona
a. sq. cum.
b. sq. inter:
Dogiel IV p. 16 (a. 1248) : de futuris discor diis inter praedictas partes sic c-tum est et concessum, ut etc.
ib. I p. 43 (a. 1411) : pacta inter suos et ... regis Hungariae oratores de induciis servandis ... c-ta.
ArHist III p. 217 (a. 1413) : arbitri ... et iste, qui terminum amicabilem inter nos c-xit wlgariter «smouil».
Indicatur res
a. sq. acc.
b. sq. de, cf. sq.
c. sq. inf.
KodWp V p. 110 (a. 1407) : in unum conuienimus et c-ximus ... Vladislao regi nostro ... obedienciam cum firma fide ... observare.
d. sq. enuntiato obi.
Lites I p. 393 (a. 1339) : Cruciferi ... c-xerunt et convenerunt, quod etc.
RHist I p. 172 (a. 1384) : c-ximus cum ipso, quod etc.
e. sq. enuntiato finali
NIC. BŁ. Serm. III p. 185 : c-xerunt, vt vrsum occiderent.
KH II p. 201 (a. 1490) : c-xerunt... quomodo ... unus illorum ... succedat magno duci.
f. sq. pro:
CodEp III p. 333 (a. 1485) : pro nostro et Stephani bono et rebus omnibus c-emus et concordabimus.
2. przyrzekać\ obiecywać; promittere, spondere
SSrSil VIII p. 3 (a. 1440) : Wratislavienses ... firmissime se permansuros cum infantulo Ladislao illis oratoribus c-xerunt.
3. naznaczać, wyznaczać, zapowiadać; destinare, designare, indicere.
Syn.
statuere ( Dogiel I p. 43, a. 1411).
4. zatwierdzać; approbare
*Dogiel V p. 182 (a. 1521) : vigore harum literarum c-imus et firmamus, decernimus et stabilimus, ut etc.
B. aliquem ([e Pol.]zmówić)
1. zgodzić, nająć; mercede conducere
AKap p. 263 (a. 1524) : convenerunt ... alias c-xerunt ... muratorem ad reformandum ecclesiam.
RachWaw p. 72 (a. 1525) : distributa pixidariis et c-tis.
RachBon II p. 103 : distributa c-tis et salariatis.
2. nuptui et abs. : wyswatać; in matrimonium promittere
AGZ XI p. 171 (a. 1440) : c-xit alias «smowyl» Iwan ... pro filio suo Steczkone ... filiam ... fratris Anthossii.
Tom. VI p. 148 (a. 1522) : rntem vram ... generosam Annam Zarembiensem nuptui c-xisse.
II.
1. mówić, wypowiadać, opowiadać; edicere, narrare
CIOŁ. Lib. II p. 59 : que vix sub narracione possunt c-i incommoda.
Cf. Th. IV p. 138, 57 sqq. Part. perf. wyżej wymieniony; supra dictus
ArPrawn X p. 159 (a. 1405) : Nicolaus c-tus ib. saepius tactus, memoratus
sim.).
2. sprzeciwiać się, zaprzeczać; contradicere, negare
NIC. BŁ. Serm. II p. 336 : serui ... vbi audierint eas detractiones dominorum, debent c-re.
ArPrawn X p. 270 (a. 1409) : ad c-ndam contumaciam ... dna Osanna ... comparere non curavit.
KodUJ III p. 80 (a. 1480) : ad quas quidem rationes Nicolaus altarista ... verbo generaliter excipiendo c-xit.
III. iur.
1. se iuri opowiadać się, tj. obstawać przy czymś; ius suum vindicare
AGZ XIV p. 180 (a. 1448) : Schachno reus ... c-bat se iuri alias «opowyadal szya» super summa pecuniarum.
2. wypowiadać, upominać się (zwł. o zwrot rzeczy ukradzionej); iure repetere (praec. furtum).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)