Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COGNATIO

Gramatyka
  • Formycognatio, cognacio, congnacio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzaj
Znaczenia
  • I. abstr.
    • A. propr.
      • 1. pokrewieństwo
      • 2.
        • a. + adoptiva (legalis) pokrewieństwo przez adopcję
        • b. + spiritualis pokrewieństwo duchowe (zachodzące na mocy prawa kanonicznego)
    • B. transl. transl. bliskość, podobieństwo
  • II. concr.
    • 1. krewni, rodzina
    • 2. ród szlachecki

Pełne hasło

COGNATIO s. COGNACIO s. CONGNACIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
I. abstr.
A. propr.
1. pokrewieństwo; consanguinitas.
Syn.
propinquitas ( KodMp IV p. 164, a. 1418).
Additur
carnalis :
KomKadł p. 119 : c-o carnalis, quae dicitur consanguineitas.
NIC. Bł. Tract. fol. 52a : ne in c-e carnali contrahant matrimonium.
Praec.
pokrewieństwo ze strony matki; necessitudo materna (opp. agnatio)
ŁASKI ComPriv fol. 199b : c-o descendit a consanguineitate materna et ex parte fusi.
StPPP VI p. 201 (a. 1521) : stirps ... ex lineis agnationis et c-is.
Constr.
a. abs. b. sq. cum.
2.
a. adoptiva (legalis) pokrewieństwo przez adopcję; necessitudo, quae adoptione fit
KADŁUB. p. 39 : huius autem c-is adoptive, que per artificium iuris civilis est introducta, tanta est religio, ut nec matrimonii pretextu possit violari.
NIC. BŁ. Tract. fol. 52b : est autem c-o legalis illa, quando quis adoptat in filium aliquem extraneum coram iudice.
Ad rem cf. P. Dąbkowski, Prawo prywatne polskie I p. 475.
b. spiritualis pokrewieństwo duchowe (zachodzące na mocy prawa kanonicznego); necessitudo, quae iure canonico inter feminam virumque, qui certis quibusdam sacramentis administrandis intersunt, intercedit ipsisque in matrimonio contrahendo impedimento est
StSyn IV p. 86 (a. 1420) : spiritualis c-o sive compaternitas in viginti casibus matrimonium contrahendum impedit ([sequuntur praecepta). ]
KomKadł p. 119 : ex baptismo ... fit c-o spiritualis.
ArHist V p. 172 (a. 1485) : Katherina ... contra ... Johannem ... quod ipse sit in c-e spirituali ... quod idem Johannes baptisauit ... germanum ipsius Katherine.
ZabDziej II p. 549 (a. 1489) : legitimo impedimento faciente divortium in totum videlicet c-em spiritualem, que compaternitas nuncupatur.
Ad rem cf. P. Dąb [kowski] ib. p. 484 .
B. transl. bliskość, podobieństwo; similitudo, v. gr. linguae ( CodEp I 2, p. 252, a. 1471 ; CALLIM. Hist. p. 44 ).
II. concr.
1. krewni, rodzina; propinqui, consanguinei.
Syn.
genus ( DŁUG. Hist. I p. 530 ) , stirps ( ib. p. 98 ). Simili sensu pl.
VL p. 61 (a. 1401) : Selkowicz cum c-bus et genealogijs suis.
DŁUG. Hist. I p. 50 : Gnesnae primum cum familiis et c-bus constitit Lech.
2. ród szlachecki; nobilium gens
JANKO p. 665 : Johannes ... episcopus c-e Dolywa.
KodWp III p. 586 (a. 1386) : Iacobus de c-e Poray.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)