Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CAPSA

Gramatyka
  • Formycapsa
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ae
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. skrzynia, szkatuła
    • 2. trumna
    • 3. puszka
    • 4. pokrywa chroniąca odcisk pieczęci
  • II. wnęka w murze
  • III.
    • 1. torba
    • 2. + corporalis bursa kościelna
    • 3. pierwotny manipularz

Pełne hasło

CAPSA, -ae f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • N.
I.
1. skrzynia, szkatuła; arca, cista.
N. glossas Pol.
GLcerv p. 484 : c-a «skrzynka, szkatuła, pudło».
Syn.
cista ( Lites II p. 273, a. 1413).
N.
skarbonka kościelna; arca in ecclesia stipi colligendae destinata
DŁUG. Hist. III p. 138 : quilibet illam anni iubilaei gratiam meriturus, duos aureos in c-as imponeret.
Cf. ib. V p. 99 et MIECH. p. 169 .
2. trumna; capulus
DŁUG. Hist. I p. 161 : Poloni ... corpus beati Adalberti ... in c-am pulcherrimi operis ... recondunt (cf. MIECH. p. 32).
GLb p. 16 : c-a, «trona».
3. puszka; pyxis
*KodWp I p. 432 (a. 1279) : reliquie extra c-am nullatenus ostendantur.
CodSil IX p. 252 (a. 1386): donavimus ... ecclesie ... ladulas, c-as... continentes... reliquias.
GŁOG. Alex. I fol. 26b : vasculum id est c-a.
4. pokrywa chroniąca odcisk pieczęci; tegumentum, quo sigillum cerae impressum munitur
CodEp II p. 57 (a. 1412) : sigillum rotundum de cera rubea impressa c-e de cera alba.
CodVit p. 277 (a. 1414) : sigillum de cera rubea impressum in c-a de cera comuni.
II. wnęka w murze; receptaculum muro immissum
CracArt IV p. 65 (a. 1422) : Franczko ... in eodem muro sibi posset ... c-as id est almaria ... murare.
MPH IV p. 895 (a. 1543) : inter ... frangendum murum supra altare ... reperta est c-a sive armarium muratum, testudinatum.
III.
1. torba; pera, saccus
ArHist XI p. 422 (a. 1423) : portanti capones in duabus c-is.
AKapSąd II p. 561 (a. 1448) : clericus ... petivit libros ... cum notatis ... contra voluntatem suam cum c-a receptis.
N. glossam Pol.
GLcerv p. 484 : c-a «torba zamczysta».
2. corporalis bursa kościelna; sacculus, ubi corporale (cf. s. v. ) conditur
KodKWil p. 58 (a. 1398) : corporale bonum et c-a eiusdem corporalis... formositer auro texta.
3. pierwotny manipularz; manuale (cf. s. v. ) quale m. ae. in usu fuit
StSyn VI p. 51 (a. 1420) : postquam sumpseritis Sanguinem Christi, non tegatis calicem cum panno seu c-a, quo sordes manum ... absterguntur (cf. StPPP V p. XXIX; ConcPol VII p. 158)
.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)