Ogólne
Pełne hasło
Więcej

AGGREDIOR

Gramatyka
  • Formyaggredior, agredior
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i, -ssus sum
Znaczenia
  • I. propr.
    • A.
      • 1.
        • a. + aliquid dochodzić, docierać
        • b. + (ad) aliquem przychodzić, przystępować do kogoś
      • 2. + ingredi egredi: c ο n g r e d i
    • B.
      • 1. udać się, zwrócić się do kogoś (np. z prośbą, pytaniem, obelgą)
      • 2. starać się kogoś pozyskać
      • 3. + aliquem, (ad) aliquid napadać, najeżdżać
      • 4. iur.+ aliquem (pro aliqua re) iure, iudicio, litibus wszczynać proces, występować sądownie przeciw komuś
  • II. transl.
    • 1. przystąpić do czegoś, podjąć, rozpocząć coś
    • 2. osiągnąć, uzyskać

Pełne hasło

AG-GREDIOR s. AGREDIOR, -i, -ssus sum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • A.
[inf. praes. act. aggrediare:
KsgPrzem I p. 115 (a. 1422) : promisit Laurencium non aggrediare.
3. sg. con. imperf. aggrediretur
StPPP VII p. 467 (a. 1455) : ut ... hostem armis aggrediretur (cf. Th. [I 1315, 37 sqq.).
3. sg. ind. perf. act. aggressit:
StPPP IX p. 254 (a. 1546) : dominus ... molendinum ... Iohannis ... aggressit.
part. perf. sensu pass.
StSyn VII p. 10 (a. 1217) : pugna unanimiter agressa (cf. AConst p. 54, a. 1362; KodWp I p. 391, a. 1271),
KodWp I p. 351 (a. 1262) : a-ns ... agresso ... quadraginta marcas persolvet.
Tom. V p. 71 (a. 1519) : importuno tempore agressa res (cf. Th. [I 1315, 31 sqq.).
gerundivum pro part. fut. act.
PP II p. 158 (a. 1453) : mercatores iter conceptum aggrediendi.]
I. propr.
A.
1.
a. aliquid dochodzić, docierać; ad aliquem locum appropinquare, accedere (syn. pervenire: AGZ IX p. 153, a. 1497).
N. glossas Pol.
StPPP II p. 582 (a. 1449) : qua ... via ... Mathias a-ssus est alias «dochodzil» campum et agros eius.
RFil XXV p. 156 (a. 1450) : a-i «przistampicz».
b. (ad) aliquem przychodzić, przystępować do kogoś; ad aliquem accedere, aliquem adire.
N. locut.
in persona propria przybyć osobiście; de eo, qui aliquem ipse adit
*CodSil(M) p. 107 (a. 1157) : dux ... Poloniae ... principes nostros tum per nuncios ... tum in persona propria a-ns.
2. występuje w znaczeniu czasowników: fungitur vice verborum: α. ingredi :
ArPrawn I p. 248 (saec. XV) : fauste in hoc mundi palacio a-ntes.
PP II p. 158, cf.
Tom. I p. 149 (a. 1511) : alie vie a-nde sunt nobis.
β. egredi:
Tom. V p. 247 (a. 1520) : magistrum ... venire ... ad nos ... ac hodie ... de sede sua ... a-ssurum (ed. agressuram).
γ. c ο n g r e d i :
MARTIN. OP. Chr. p. 416 : nullatenus audebant bello generali cum Christianis a-i.
B.
1. udać się, zwrócić się do kogoś (np. z prośbą, pytaniem, obelgą); aliquemadire (v. g. petitione, interrogatione, contumelia).
2. starać się kogoś pozyskać; aliquem sibi benevolum reddere conari (etiam addito abl. modi v. g. muneribus).
3. aliquem, (ad) aliquid napadać, najeżdżać; invadere, impugnare, adoriri.
N. in imagine
aedem wtargnąć do świątyni; aedem violare
CodEp III p. 83 (a. 1455) : sacras a-i edes et de eis ... in auro, argento et gemmis ... habere subsidium impellimur.
4. iur. aliquem (pro aliqua re) iure, iudicio, litibus et abs. : wszczynać proces, występować sądownie przeciw komuś; contra aliquem iure procedere.
N.
aliquem puniendum poddać karze; poena afficere
CorpJP III p. 162 (a. 1511) : qui … prohibitionem nostram ... transgressus fuerit, ... puniendum a-emur.
II. transl.
1. przystąpić do czegoś, podjąć, rozpocząć coś; ad aliquid agendum accedere, aliquid suscipere, incipere (v. g. opus, negotium, consilium, bellum).
Constr.
a. sq. acc.
b. sq. inf.
c. sq. ad.
2. osiągnąć, uzyskać; adipisci
MPH II p. 549 (saec. XIII medio): Mesko ... Cracoviae principatum a-itur.
ChrHP p. 490 : anno Doimini 965 Huni Christianitatis sunt a-ssi nomen.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)