- F.
 - Th.
 - Bl.
 - B.
 - BJ.
 - A. (beni-)
 
CodEp III p. 244 (a. 1476) : benivolis … fraternitas.acc. sg.
KodPol II p. 865 (a. 1436) : ipsum... benivoiem facientes.
AGZ XV p. 378 (a. 1499): viam benivoiem.
ib. XVI p. 275 (a. 1497) : beniuolem terminum.abl. sg.
TPaw III p. 500 (a. 1400) : in beniuoli via.
AGZ XVI p. 293 (a. 1499) : in benivoli foro.nom. pl.
ib. XVII p. 395 (a. 1502) : non sunt benivoles.comp. magis benevolus:
*Dogiel IV p. 199 (a. 1513) : tanto se Deus tuis aggrediendis ... rebus magis benevolum ... adjunget.]
               I. 
               
            
                  1. 
                  życzliwy, łaskawy, przychylny, uprzejmy; 
                     amicus, benignus, qui alicui
                        bene vult.
                  
                  
               
                        N.  locut.  
                                                
                  
                     
                     benevolo animo  
                     życzliwie; 
                        amice,
                      cf.  Th.
                        II 1898, 10 sqq.
                     
                  
                                            
                        N.
                            constr. sq. 
                      
                                                
               
                     
                      in  
                     c. 
                      acc. 
                      
                     
                                            CALLIM. Hist. p. 25 : tam b-a in se ac suos Hungarorum studia.
                  2.  (
                     sq. 
                      ad)  
                     chętny, skłonny; 
                           promptus,libens 
                  
                  
            CodEp I 1, p. 109 (a. 1439) : obtulimus nos ad eam rem b-os.
Ib. I 2, p. 55 (a. 1448) : Casper... obtulit se ad omnia b-um.
ArHist V p. 108 (a. 1453) : ut ... Heduigis semper ad optata viri daret et exhiberet se b-am ad reddendum et suscipiendum copulam carnalem.Ita saepius.
               II. 
               (ex
                Pol. 
                
               dobrowolny) 
                dobrowolny, płynący z własnej woli, nieprzymuszony;
                   voluntarius, spontaneus, non coactus 
               
            KodPol I p. 89 (a. 1267) : Premislonis asensu b-o requisito.KodKKr I
p. 120 (a. 1286) : hec ... universa ... de ... b-o consensu et assensu aduocato ... damus.
KsgŁawKr p. 8 (a. 1366) : Jacobus ... animo b-o dedit inducias ... Stephano.
Ib. p. 133 (a. 1375) : cum consensu Petrak (gen. ) … b-o.Ita saepissime.
                     N.  iur. 
                                            
            
                  
                  
                     
                     
                     conventio  ( 
                     
                        StPPP IX 
                        p. 46, a.
                           1453) 
                   ; item
                   terminus  
                  termin dodatkowy wyznaczony za zgodą obu stron; 
                     dies actionis extra solitum terminum ex partium composito constitutus 
                  
                                        AGZ XVI p. 275 (a. 1497) : Iohannes ... et Petrus ... inscripserunt b-em terminum per terminum proximum) secundum cittaciones tres.
Ib. infra ideo ipsis inscribunt b-em terminum iuxta meliorationem cittacionum.
               III. 
               
            
                  1. 
                  de rebus 
                  
               
                     a. 
                     wolny, swobodny, nie podlegający czyjejś zwierzchności;  liber, nullius potestati obnoxius 
                     
                  AGZ V p. 19 (a. 1379) : rectores ... ecclesie ... habebunt ... venaciones b-as omnium animalium et volucrum, molendina et emolimenta b-a de oppido.
KodWp III p. 554 (a. 1385) : decimas campestres ... damus ... pro usibus ipsorum rectorum ecclesiae b-is libere, pacifice et quiete convertendas.
Dogiel I p. 605 (a. 1499) : erit eis securum, b-um et apertum de terris nostris terram suam Moldaviensem recuperare.
                     b. 
                     wolny od
                        cudzej pretensji, niepodejrzany;  qui
                        possessoris proprius nec
                        suspectus est 
                     
               KsgGrWp I p. 340 (a. 1399) : Johannes ... sufficienter approbavit, quod pro suis b-is pecuniis in foro justo emit jumentum.
PP III p. 209 (a. 1451) : Margaretha ... domum, in qua nunc moratur, vendidit Adalbertho ... pro paratis pecunijs et resignauit pro libero et b-o tam late et longe, prout sola possedit et tenuit.
AGZ XV p. 401 (a. 1500) : nos videntes literas supranominati, sibi ([i. e. ei)] tenutam b-em ... decrevimus.
                  2. 
                  de hominibus: wolny, swobodny, zwolniony;
                      liber, immunis, qui suae potestatis est 
                  
            KsgMaz III p. 73 (a. 1434) : eundem Goworkonem pro tali causa reddimus pacificum et b-um.
KodPol II p. 865 (a. 1436) : ipsum liberantes et b-em facientes ab omni censu.
AGZ XVII p. 395 (a. 1502) : ipsi sunt in manibus ipsius et non sunt b-es apud ipsum (cf. supra quos tenet in captivitate).
                        N.  constr.  
                                                
                     
                     
                                            
               
                        a. 
                        
                           sq. 
                            ab 
                           
                           cf. 
                        
                        
                            
                        
                     
                     
                        b. 
                        
                           sq. 
                            apud 
                           cf. 
                        
                        
                            
                        
                     
                     
                        c. 
                        
                           sq. 
                            inf. 
                           
                              
                           
                        
                        
                  AGZ XII p. 37 (a. 1438) : homines Zauissi ... cum rethibus prandere pisces sint b-i (i. e. piscatura eis concessa est ).
               IV. 
               dostępny dla wszystkich, publiczny;  cuius usus omnibus
                  liber est, publicus
               
         TPaw III p. 500 (a. 1400) : Nicolaus furtiue in b-i via non recepit Laurencio sex scotos.
KsgCzer p. 31 (a. 1410) : quia me verberauit mettercia vi in via b-a.Ib.
p. 299 (a. 1424) : in b-a via metdecimus spoliasti meam mulierem.Ita saepissime, praec. de via; item de foro :
AGZ XVI p. 293 (a. 1499) : in b-i foro alias «na dobrowolnem thargu».Ad I-IV cf. Słownik Staropolski s. v. dobrowolny.