- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- A.
1.
zaprzęgać, wprzęgać (konia do wozu), przypinać (ostrogi);
iungere ligando (equos currui, calcaria plantis).
N.
locut.
collum alicuius ad opera
CodVit p. 1021 (a. 1416) : ad opera servilia colla nostra, natura donante libera ... coeoerunt a-re.
2.
nałożyć, narzucić (ciężar na barki); imponere (onus
umeris)
AGZ VII p. 117 (a. 1469) : cum ... nostris sit humeris ... a-tum illud onus.
II.
transl.
1.
przyłączyć, połączyć, związać; coniungere,
copulare.
Constr. :
aliquem vel aliquid
a. alicui
vel alicui rei.
b. ad aliquem, ad aliquid.
c. cum aliqua re.
N.
simul cum aliqua re
AKapSąd III p. 69 (a. 1499) : prout et nunc est idem ortus a-tus simul cum pomerio ipsius.
N. locut.
α.
a-tis lacrimis
ze łzami; cum
lacrimis
KodMp IV p. 274 (a. 1432) : animo ... inflexibili, eciam a-tis lacrimis ... responderunt.
β.
aliquem ad ecclesiam
włączyć kogoś do parafii; ad ecclesiam ascribere
AKapSąd III p. 5 (a. 1449) : ad ecclesiam parochialem ... iure parochiali est ascriptus et a-tus.
γ.
aliquem iuri, ad iudicium
poddać pod kompetencję prawa, sądu; iuri, iurisdictioni subicere
KodMp IV p. 109 (a. 1407) : ipsum ad iudicium pro causis ibidem perpetratis ad villam episcopalem ... a-ntes.
AGZ V p. 57 (a. 1427) : ipsum ... iuri ... Theutonico Maidburgensi, quo omnes Christiani ... gaudent et fruuntur, a-imus et perpetuis temporibus aggregamus.
δ.
ritui
poddać zwyczajowi;
ritui subicere
DŁUG. Hist. V p. 545 : (Turcarum caesar ) impuberes captivos in Constantinopolim duxit, ritui suo spurcissimo illos a-urus.
ε.
laboribus
zatrudnić;
alicui laborem imponere
Tom. IV p. 169 (a. 1517) : Tartaros, quos a-as laboribus ... in arce.
2.
przydać komuś lub przybrać sobie kogoś do towarzystwa, pomocy; aliquem alteri associare, sibi assumere, auxilio adhibere.
Eodem sensu:
ad consuetudinem
Inst. p. 130 : adhortabatur ... ut tam malos quam bonos ad consuetudinem a-ret, ne sibi deessent homines, quorum opera uti … posset.
N.
locut.
presbiter a-tus
ArHist X p. 364 (a. 1547) : omnibus ... sacerdotibus divina peragere volentibus, etiam advenis et... presbiteris a-tis et inclusis debet vinum dari.
3.
zjednać sobie, pozyskać?
conciliare sibi?
Tom. I p. 18 (a. 1507) : Moscus ducem Constantinum ut sibi a-eret et penes se retineret, summe laboravit.
4.
dawać dodatkowo, dodawać, dorzucać (szczeg. o mowie);
addere, adicere (praec. de sermone).
N.
constr. sq.
quod
AKapSąd III p. 88 (a. 1502) : respondit ... a-ns insuper, quod … agri inculti jacerent.
5.
wyświadczać,okazać (łaskę); praestare (favorem)
AGZ III p. 150 (a. 1402) : petentes ut favorem a-remus, ut … eis locum ad edificandum templum … venderemus;se a-re benevolum okazać się łaskawym; benevolum se praestare
*Dogiel IV p. 199 (a. 1513) : se Deus omnibus tuis ... rebus … benivolum ... a-et.