- F.
- Th.
- Bl.
- Dc.
- B.
- BJ.
- A.
- N.
I.
1.
pewność; ratio explorata, veritas, fides.
Syn.
evidentia (
Lites I
p. 140, a. 1339
et passim).
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
gen.
obiectivo
KodMp II p. 59 (a. 1237) : scrupulus ambiguitatis apud ignorantes de c-e rerum retroactarum (cf. PP V p. 118, a. 1428 : c-o rei).
DŁUG. Hist. I p. 102 : tanti prodigii ... c-o.
N.
meton. pewna wiadomość, świadectwo; testimonium certum
KodWp III p. 494 (a. 1380) : omnia in tempore inveterascunt ... nisi literarum c-e ratificata fuerint.
KodLit p. 264 (a. 1420) : de quibus hactenus nulla offertur nobis c-o.Cf. etiam KodMp IV p. 206 (a. 1423).
2.
przekonanie, pewność, wiara; persuasio, fiducia, fides.
Syn.
fiducia (
DŁUG. Hist. IV
p. 228
;
id. Op.
p. 170
)
;, determinatio (
GŁOG. Hisp.
fol. 19a
).
Opp.
existimatio (
VITELO Opt.
p. 446
:
visus ... per existimationem non per c-em accipit remotionem arcus.
MPH V i p. 524, saec. XV : de cuius vita nulla penitus fuit existimacio aut c-o).
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
de:
DŁUG. Hist. IV p. 228 : de promissis Sigismundi ... regis fiduciam c-emque induerat.Cf. MPH VI p. 524 Cf. Th. III 891,60 sq.
II.
1.
abstr. zabezpieczenie, ochrona, pewność;
firmitas, securitas
KodWp I p. 323 (a. 1257) : ob maiorem huius rei c-em curavi presens scriptum sigillo ... communire.
KodMp I p. 48 (a. 1255) : ob c-em gracie ... maiora addimus in fidem firmiorem.
Syn.
firmitas (
CracArt I V
p. 88, a. 1433)
, securitas (
DŁUG. Hist. IV
p. 154
;
AKapSąd III
p. 189, a. 1516)
;, tutela (
DŁUG. Hist. IV
p. 154
)
.
Praec.
iur. zabezpieczenie prawne, poręka; cautio
PommUrk III p. 232 (a. 1295) : sclaui ... ipsis, a quibus recesserint, c-em fecerint (cf. ib.V p. 118, a. 1313).
ArHist X p. 141 (a. 1524) : pro c-e solutionis ... res deposite extant ad effectum.
2.
concr.
zobowiązanie pisemne, skrypt dłużny; litterae, quibus quis de aliqua re securus redditur, syngrapha
PommUrk IV p. 209 (a. 1305) : ducentas marcas ... mutuo illi dedit, interposita, que presto est, c-e.
StPPP VI p. 200 (a. 1521) : quaelibet privilegia, quaelibet c-es pergameneae, litterae terrestres etc.