- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- BJ. (-um),
- A.
- H.
*KodUJ II p. 83 (a. 1448) : de his rebus magis certa asserere.]
I.
1.
określony, wyznaczony, stały; constitutus, definitus, fixus.
Syn.
designatus (
DŁUG. LibBen I
p. 8
;
StPPP III
p. 3, a. 1532).
;
N. iur.
debitum
właściwy dług (bez procentu); caput debiti
AGZ XIII p. 377 (a. 1462) : tu ... fideiussisti viginti flor. ... c-i debiti alias «gistego dlugv» pro nobili Iacobo.Cf. ZabDziej II p. 124 (a. 1483) ;
AKap Sąd III p. 100 (a. 1503). Simili sensu pecunia:
KsgGrWp II p. 157 (a. 1398) : astitit termino ... pro quatuor marcis c-e pecunie et dampni pro duabus.
Ib. p. 163 (a. 1399) : judicio aquisivit 12 marcas grossorum c-e pecunie wlgariter «yscziny».Cf. etiam StPPP II p. 397 (a. 1434) .
N.
tamen sensu diverso: gotówka?
pecunia parata?
KodMp III p. 357 (a. 1385) : Dominicus ... medium mansum liberum ... comparauerat apud dominam Bethkam ... sua c-a pecunia.
2.
pewien, jakiś; nonnullus, quidam.
II.
1.
de rebus: pewny, niewątpliwy, nieza
wodny; qui non fallit, minime dubius, exploratus,
firmus.
Praec.
scientia, cognitio sim. (
Lites I
p. 19,
j a. 1320
et saepissime), evidentia (
KodWp II I
p. 28, a. 1290
;
Lites I
p. 127, a. 1339)
, spes (
PAUL. CR.
p. 15, v. 23
), ictus, via, morbus
(syn. verus:
StPPP VIII
p. 489, a. 1398).
Item
iur. compromissum (
Lites II
p. 334, a. 1412)
, dominium (
Tom. VIII
p. 168, a. 1526)
, inscriptio
(syn. firma:
KodKrak
p. 588, a. 1460)
, littera iudicialis (
StPPP VIII
p. 454, a. 1398).
Opp.
dubius (
CRIC.
p. 14, v. 22
).
N. de ligno:
mocny, trwały; firmus, solidus
AKapSąd II p. 12 (a. 1415) : structuram de roboribus valentibus et c-is.
N. sg.
n.
loco adv.
certum (v.
gr.
tenere, habere)
niezawodnie, z pewnością;
i. q. certe.
Simili sensu
pro certo; de certo (
KodWp III
p. 459, a. 1377
et saepius); ex certo (
AKapSąd II
p. 172, a. 1450
;
Tom. V
p. 338, a. 1528)
; a certo (
KodLit
p. 187,
a. 1414)
; item de (ex) certa scientia (
AKapSąd III
p. 239, a. 1480
et passim).
2.
de hominibus:
pewny, wierny, zaufany; firmus, fidus, fidelis.
Syn.
probus (
AKapSąd II
p. 65, a. 1426).
N.
iur. upełnomocniony, legalny; ratus, iure constitutus,
v.
gr.
fideiussor (
StPPP VIII
p. 242, a. 1388
;
ib.
p. 259,
a. 1388)
;, iudex (
ArPrawn X
p. 244, a. 1408) .
Constr. ad 1-2:
a.
abs.
b.
sq.
inf.
c.
sq.
abl.
limitationis.
d.
sq.
in
c.
abl.
CodVit p. 1021 (a. 1416) : preter ipsos Pruthenos non possunt reperiri in severitate c-iores.
GŁOG. Hisp. fol. 43b : quod est c-ius in significando, per hoc maior importatur certitudo.
III.
wiedzący o czymś, świadomy, pewny czegoś; qui aliquid persuasum habet, gnarus, securus.
Saepissime in
locut.
α.
certiorem (certum) aliquem facere (efficere, reddere)
zawiadamiać;
alicui nuntiare.
N. tamen sensu diverso:
upewniać; securum reddere
KodWp II p. 259 (a. 1308) : ut in ipsorum factis et quibuslibet negociis cives reddantur omnimode c-iores, universas libertates ... donaciones ... confirmamus.
Praec.
iur. zagwarantować coś komuś, zapewnić kogoś o czymś;
alicui cavere
KodMp IV p. 54 (a. 1396) : consortem nostram ... de sua dote c-am reddere et securam.
KodKKr II p. 233 (a. 1399) : volentes ... Andream ... de et super ... medietate ... omnium prouentuum ... efficere c-iorem, se fideiussores fecerunt.Ita saepissime.
Syn.
assecurare (
KodWp V
p. 500, a. 1430).
β.
certiorem fieri (reddi)
dowiedzieć się; cognoscere, sentire.
Item
esse
wiedzieć, mieć pewność; non ignorare, persuasum habere.
Syn.
scire (
AGZ XIX
p. 384,
a. 1490).
Simili sensu
certum se habere (
CodEp III
p. 125, a. 1467).
Constr.
a.
abs.
b.
sq.
gen.
c.
sq.
acc.
c.
inf.
d.
sq.
enuntiato obiectivo.
e.
sq.
de
(saepissime).
N.
de aliquo :
ArHist V p. 127 (a. 1455) : eam quesiuit, vtrum iam c-us sum de te.
f.
sq.
in
c.
abl.
KodWp II
p. 259,
cf.
N.
in aliquo :
PP II p. 48 (a. 1448) : serenitas vestra in me c-a sit.
Ib. p. 164 (a. 1453) : advocatus c-ior in se esse cupiens.
g.
sq.
super:
KodKKr II
p. 233,
cf.
KodMp IV p. 344 (a. 1440) : nos facere c-os super ea re per literas suas.