- F.
 - Th.
 - Bl.
 - S.
 
               I. 
               
            
                  1. 
                  zabrać, odebrać; 
                        adimere, tollere.
                  
                  
               
                         Syn.
                         
                      
                                                
                  
                     recipere ( 
                        
                           KodMp III 
                           p. 252, a.
                              1371
                         
                      ; 
                        
                            ArHist X 
                           
                           p. 203, a.
                              1550) 
                      , surripere ( 
                        
                           CodEp II 
                           p. 186, 
                           а. 1425).  
                     
                  
                                            
                        Opp. 
                      
                                                
                  
                      dare ( 
                        
                           Lites I 
                           p. 369, a.
                              1339) 
                      . 
                  
                                            
                        N.
                            glossam
                           Pol. 
                      
                                                
                     
                      
                     
                                            
                  AGZ XVIII p. 512 (a. 1492) : tu ... ab eo a-rs alias «odalyasz» partem utilitatis ipsius.
                        N.  
                      
                                                
                     
                     
                                            
               
                        a. 
                        iur. 
                         
                        
                     
                           α. 
                            propinquitatem  
                           odebrać prawo tzw. bliższości;  alicui ius propinquitatis quod dicitur (cf. 
                               s. 
                               v. )
                              adimere 
                           
                        AGZ XVIII p. 342 (a. 1492) : avunculus ... a-ndo propinquitatem a dictis suis sororinibus ... inscripsit ... dicto Barzy trecentas marcas.
                           β. 
                            skonfiskować; 
                              publici iuris facere 
                           
                     AKapSąd III p. 266 (a. 1499) : publico fisco deputamus per secularem iudicem a-nda.
                        b. 
                        in imagine 
                        
                     
                           α.  mentem, animum. 
                        
                                 Eodem sensu 
                               
                                                                
                        
                              
                               aliquem sibi  
                              (de animi motibus) 
                              
                                                            CodVit p. 884 (a. 1429) : tantus amor glorie te sic a-lit tibi ipsi.
CRIC. p. б, v. 26: teque a-rt dira nec ira tibi.
                           β. 
                           
                           aliquem 
                            
                           zabrać z tego świata; 
                               i. q. vitam alicui.
                           
                        
                     
                        c. 
                        
                           math. 
                              odejmować;
                            deducere 
                        
                     MARTIN. p. 3 : postea multiplicetur proportio per illum numerum notum et de producto a-atur idem numerus.
                        d. 
                         repulsam 
                         
                        ponieść; 
                            i. q. ferre 
                        
                  StCap p. 95 (a. 1565) : non soluta taxa repulsam a-at.
                  2. 
                  zabrać (przemocą lub podstępem), zrabować, ukraść;  rapere, furari, abducere 
                  (saepius addito vi, furtive, male sim.).
                        
                  
                  
            
                        Syn. 
                      
                                                
                  
                      violenter alienare ( 
                        
                           PommUrk V 
                           p. 472, 
                            a. 1319).  
                     
                  
                                            
                        N.  
                      
                                                
                     
                     
                                            
               
                        α. 
                         virginitatem :
                     StPPP II p. 451 (a. 1439) : Clemens Elisabeth praefatam in domo sua violenter oppressit et virginitatem suam a-lit.
                        β. 
                         pontem :
                  GALL. p. 440 (= 85,9 M.): pontem invadendo castellanis a-lit.Cf. ChrPP p. 456 . Constr. ad 1-2: aliquid
                           a. 
                           
                              sq. 
                               dat. 
                               (personae).
                           
                        
                        
                           b. 
                           
                              sq. 
                               ab. 
                        
                        
                           c. 
                           
                              sq. 
                               de. 
                        
                        
                           d. 
                           
                              sq. 
                              
                                 adv. 
                               loci 
                           
                           
                     KodKKr II p. 440 (a. 1418) : nec inde a-re quid posse.
               II. 
               
         
                  1. 
                  
                     abstr.  usunąć,
                     znieść;  tollere,
                        abolere.
                  
                  
               
                        Syn.  
                        
                      
                                                
                  
                     demere ( 
                        GŁOG. Phys. fol. A 4b).  
                     
                  
                                            
                        N.
                         iur. 
                                                
                  
                     
                      probationem :
                                            ZabDziej III p. 53 (a. 1490) : ex adverso principalis Juraszek distrahentis a iudicio et a-ntis munimenta sue probacionis.
                        N.  locut.
                           
                      
                                                
                     
                     
                                            
                  
                        α. 
                        
                        quod Deus (Clementia Divina, Dominus, Astripotens) auferat  
                        nie daj Boże;  quod
                              Deus
                           
                            avertat ( 
                           
                              Lites II 
                              p. 427, a.
                                 1402
                            
                        
                        et saepissime). Simili
                           sensu Deo auferente ( 
                           
                              StPPP II 
                              p. 391, 
                              a. 1434).  
                        
                     
                     
                        β. 
                         aliquid ab oculis Dei :
                  KodWp I p. 131 (a. 1233) : ut ... a-ant ab oculis Domini opprobrium Ecclesie Dei [(cf. Vlg. Isai. 1,16).]Pass. et refl. usuwać się, oddalać się, znikać; abire, evanescere, perire.
                         N.  locut.
                        proverbialem  
                                                
               
                     quod differtur, aufertur ( 
                        
                           NIC. BŁ. Serm. II
                                 
                           
                           p. 150
                           ).  
                     
                  
                                            
                  2. 
                  concr. 
                   
                  
            
                     a. 
                     zerwać (pieczęć, most);  avellere,
                        praerumpere,
                      v. 
                      gr. sigillum ( 
                        
                           MARTIN. OP.
                                 Chr. 
                           p. 287
                           ) 
                      , pontem (de inundatione 
                     
                        
                           MPH V 
                           
                           p. 1007, a.
                              1593).  
                     
                  
                  
                     b. 
                     obciąć, ściąć (głowę, rękę
                        itp.); 
                        abscindere (membra corporis). 
                     
                  
                           N.
                            math. 
                                                    
                  
                        
                         circumferentiam circuli  
                        odcinać; 
                           secare
                        
                                                COPERN. Rv. p. 62 : in circulis aequalibus aequales rectae lineae circumferentias a-unt aequales.
Ib. p. 89 : partes signiferi, quae aequaliter a tropico distant, easdem a-unt circumferentias ab aequinoctiali exortu.
                     c. 
                     oddalić;  removere 
                     (v. 
                      gr. 
                     tela a corpore: 
                      
                     
                        
                           JAC. PAR. Serm. 
                           fol. 53b
                           .  
                        
                           N.
                            de  impetu:
                     
                     
               HUSSOW. p. 29, v. 547 : sic furor ipse gravem feram procul et celer impetus a-rt.