General
Full Entry
More

ABDUCO

Grammar
  • Formsabduco, absduco
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -ere, -duxi, -ductum
Meaning Outline
  • I. propr.
    • 1. auferre,deducere, removere,in servitutem abigere.
    • 2. discedere
  • II. transl.
    • 1. a sententia vel proposito aliquem revocare.
    • 2. persuadere alicui
  • III.
    • 1. seducere mulierem.
    • 2. pertrahere ad facinus.
    • 3. facere ut aliquis ab aliquo discedat (praec. colono persuadere ut dominum suum, vel discipulo ut magistrum deserat)
  • IV. iur.
  • V. + se a-re rem suam coram iudicio probare
  • VI. pendere pecuniam

Pełne hasło

AB-DUCO s. . ABSDUCO, -ere, -duxi, -ductum
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • A.
I. propr.
1. trans. zabrać, uwieść,uprowadzić (zwłaszcza w niewolę); auferre,deducere, removere,in servitutem abigere.
N.
o rzece: skierować w inną stronę; de flumine: avertere, derivare
KodPol II p. 677 (a. 1323) : inhibemus ... ne quis predictum riwlm Striz a ... naturali meatu abstrahere vel a-re ... audeat.
Constr. :
a. aliquem, aliquid.
b. addito unde: c. dat. ; c. a, ab; c. de.
c. addito quo: c. . ad, c. in.
2. intrans. ujść,wycofać się; discedere
DŁUG. Hist. III p. 127 : abinde autem a-it (Magister Prussiae sc. ) et in terram Cuyaviensem ad castrum Wischegrod descendens, illud ... exurit.
II. transl.
1. odwieść od jakiegoś zdania lab zamiaru; a sententia vel proposito aliquem revocare.
Constr. :
a. c. ab.
b. c. ex
Tom. VI p. 78 (a. 1522) : nuncius noster ex orda Tartarorum nos certiores fecit illos magna vi ad regnum nostrum contendere velle, neque illos ex hoc suo instituto a-i a se potuisse.
2. skłaniać do czegoś; persuadere alicui
MPH III p. 687 (a. 1460) : (Rudolphus episcopus Vratislaviensis ) fulmine suo partem temerariam domuit et sic in concordiam a-xit.
III.
1. uwieść kobietę; seducere mulierem.
2. namówić do złego; pertrahere ad facinus.
3. skłonić do porzucenia kogoś (zwł. chłopa do opuszczenia swojego pana lub ucznia do opuszczenia mistrza); facere ut aliquis ab aliquo discedat (praec. colono persuadere ut dominum suum, vel discipulo ut magistrum deserat)
StPPP VIII p. 277 (a. 1388) : Petrlin kmethonem ab ipso a-xit de media sorte et de isto dampnum 1 ½ marcam habet.
APozn II p. 383 (a. 1499) : nullus magistrorum, qui in aliis civitatibus ... morantur, audeant aliquem socium aut familiam allicere vel a-re ab ipsis de civitate.
IV. iur. t.t. zastawić, obligare
StPPP II p. 443 (a. 1438) : si aliqua bona hereditaria ... dictus dominus Derslaus ... cum fratribus suis... obli gauerint vel quocunque modo a-erint alias «zavedlij», hec ... bona ... debent libertare,
cf. ABDUCTIO II.
N. constr.
a-re in :
ib. p. 637 (a. 1455) : Paulus de Miedzwyedz ... totam suam partem hereditatis ... Johanni Galka ... in quinquaginta marcis communis pecunie a-xit alias «zawyodl».
V. se a-re wywieść się, udowodnić słuszność swej sprawy; rem suam coram iudicio probare
JusPol p. 454 (a. 1472) : statuimus, quod super tali satisfactione allegata se cum plenis testibus a-at alias «wywiedziesie», qui sic a-tus ... erit ... liber.
Ib. p. 373 (a. 1531) : citatus ... si testibus plenis se non a-erit, causam ... perdet.
VI. wypłacić pieniądze; pendere pecuniam
KodPol IV p. 117 (a. 1465) : solucio (sc. debiti ) ... debet fieri in Cracouia ... ita ut tales peccunie libere in ... manus creditorum ... a-i possint.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)