- F.
- Th.
- S.
- Dc.
- A.
I.
propr.
1.
trans. zabrać,
uwieść,uprowadzić (zwłaszcza w
niewolę); auferre,deducere,
removere,in servitutem
abigere.
N.
o rzece: skierować w inną stronę; de flumine: avertere, derivare
KodPol II p. 677 (a. 1323) : inhibemus ... ne quis predictum riwlm Striz a ... naturali meatu abstrahere vel a-re ... audeat.
Constr. :
a. aliquem, aliquid.
b.
addito unde:
c.
dat.
;
c.
a, ab; c. de.
c.
addito quo:
c. . ad,
c. in.
2.
intrans.
ujść,wycofać się; discedere
DŁUG. Hist. III p. 127 : abinde autem a-it (Magister Prussiae sc. ) et in terram Cuyaviensem ad castrum Wischegrod descendens, illud ... exurit.
II.
transl.
1.
odwieść od jakiegoś zdania lab zamiaru; a sententia vel
proposito aliquem revocare.
Constr. :
a.
c. ab.
b.
c.
ex
Tom. VI p. 78 (a. 1522) : nuncius noster ex orda Tartarorum nos certiores fecit illos magna vi ad regnum nostrum contendere velle, neque illos ex hoc suo instituto a-i a se potuisse.
2.
skłaniać do czegoś;
persuadere alicui
MPH III p. 687 (a. 1460) : (Rudolphus episcopus Vratislaviensis ) fulmine suo partem temerariam domuit et sic in concordiam a-xit.
III.
1.
uwieść kobietę;
seducere mulierem.
2.
namówić do
złego; pertrahere ad
facinus.
3.
skłonić do
porzucenia kogoś (zwł. chłopa do opuszczenia swojego pana lub ucznia do opuszczenia mistrza);
facere ut aliquis ab aliquo discedat
(praec. colono persuadere ut dominum
suum, vel discipulo ut magistrum
deserat)
StPPP VIII p. 277 (a. 1388) : Petrlin kmethonem ab ipso a-xit de media sorte et de isto dampnum 1 ½ marcam habet.
APozn II p. 383 (a. 1499) : nullus magistrorum, qui in aliis civitatibus ... morantur, audeant aliquem socium aut familiam allicere vel a-re ab ipsis de civitate.
IV.
iur.
t.t. zastawić, obligare
StPPP II p. 443 (a. 1438) : si aliqua bona hereditaria ... dictus dominus Derslaus ... cum fratribus suis... obli gauerint vel quocunque modo a-erint alias «zavedlij», hec ... bona ... debent libertare,cf. ABDUCTIO II.
N.
constr.
a-re in
:
ib. p. 637 (a. 1455) : Paulus de Miedzwyedz ... totam suam partem hereditatis ... Johanni Galka ... in quinquaginta marcis communis pecunie a-xit alias «zawyodl».
V.
se a-re
wywieść się, udowodnić słuszność swej sprawy; rem suam coram
iudicio probare
JusPol p. 454 (a. 1472) : statuimus, quod super tali satisfactione allegata se cum plenis testibus a-at alias «wywiedziesie», qui sic a-tus ... erit ... liber.
Ib. p. 373 (a. 1531) : citatus ... si testibus plenis se non a-erit, causam ... perdet.
VI.
wypłacić pieniądze; pendere
pecuniam
KodPol IV p. 117 (a. 1465) : solucio (sc. debiti ) ... debet fieri in Cracouia ... ita ut tales peccunie libere in ... manus creditorum ... a-i possint.