Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ERADICO

Gramatyka
  • Formyeradico, erradico
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. wyrwać z korzeniami, usunąć zupełnie
    • 2. wykarczować
    • 3. wykopać
  • II. transl. transl. (homines et res) zetrzeć z powierzchni ziemi, wygubić, wytracić, usunąć, znieść
    • α. pokonać, zwyciężyć
    • β.
  • III.
    • 1. wyciągnąć, wykraść
    • 2. + (h)eredi act. wydzielić komuś należną część spadku

Pełne hasło

ERADICO s. ERRADICO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • K.
I. propr.
1. wyrwać z korzeniami, usunąć zupełnie; radicitus evellere (saepius meton.).
N. constr. sq.
ex :
StPPP III p. 178 (a. 1520) : illas haereses ... tamquam zizania ex agro putari ac e-ri.
Cf. Th. V 2,741, 53.
2. wykarczować; exstirpare
KodPol II p. 697 (a. 1346) : damus ...aduocatis ... libere quotcunque mansos pro agricultura propria e-ndos.
KodWp V p. 22
( a. 1401) : insulas... desicare, e-re et extir pare.
Ita passim.
3. wykopać; effodere
PommUrk IV p. 85 (a. 1303) : in fossis ibidem erectis et e-tis.
II. transl. (homines et res) zetrzeć z powierzchni ziemi, wygubić, wytracić, usunąć, znieść; funditus evertere, perdere, excidere, tollere. Occ.
α. pokonać, zwyciężyć; evincere, superare
KADŁUB. p. 193 : filium regis ... potenter e-at et exulem rengno restituit.
β. ( sq. ab) usunąć, wyrzucić; eicere
DŁUG. Op. p. 229 : Cunegundis omnem terrenae contagionis pulverem a suo propelleret et e-ret armario.
III. varia et singularia
1. wyciągnąć, wykraść; extrahere, furari
AGZ XIV p. 136 (a. 1444) : Wronka ... proposuit super Vlkam ... quod sibi fenestra res e-vit, alias «vykraczila», cum ligno, alias «zerdza», et recepit sibi de vestimentis, peplis etc.
Ib. infra p. 137 : Vlka sibi Wroncze non e-vit, «nye vikraczila» nec subtraxit fenestra ligno, alias «szerdza», vestes albas etc.
2. sensu insolito (sed locis, qui infra laudantur, leg. potius videtur (h)eredi ...) act. wydzielić komuś należną część spadku; hereditatis partem alicui assignare; (pass.) otrzymać należną część spadku; hereditatis partem obtinere
StPPP XI p. 160 (a. 1425) : Agnethe ... nichil patrimonii adiudicatum est, quia prius e-ta est.
KsgPrzem I p. 234 (a. 1436) : Deschko ... fratri suo dedit vnam sexagenam pro parte patrimonii sui et sic frater suus totaliter est e-tus et stetit contentus.
Ib. p. 235 (a. 1436) : Klem satisfecit sibi genero suo et vxori et e-uit ipsam et stetit contenta.
ŁASKI ComPriv fol. 191a : si vir duplices pueros habuerit, et primos antea e-uerit exponendo, etc.
Ib. fol. 200a : filia, que tempore mortis matris sue exhereditata non fuerit, sed in domo inuenta, non diuidit suppellectilia matris cum sorore e-ta.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)