Ogólne
Pełne hasło
Więcej

ELEMOSINARIUS

Gramatyka
  • Formyelemosinarius, eleemosynarius, elimosynarius, ellemosinarius, helemosynarius, elemosinarius
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um -ii
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I.
    • 1. związany z jałmużną tj. darowizną, dotyczący jałmużny
    • 2. pochodzący z jałmużny
  • II.
    • 1. korzystający z cudzej opieki,żyjący z jałmużny, dobroczynności, będący w potrzebie
    • 2.
      • a. urzędnik duchowny lub świecki zajmujący się rozdziałem jałmużny
      • b. ten, kto otrzymał darowiznę, obdarowany, uposażony przez kogoś, do natariusz

Pełne hasło

ELEMOSINARIUS, -a, -um scr. eleemosynarius,, elimosynarius,,ellemosinarius,,helemosynarius
  • Th.
  • A.
  • K. (
  • F.
  • Bl.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • H.
  • Ha.
  • N. s.
  • v.
  • eleemosynarius)
I. de rebus: jałmużniczy
1. związany z jałmużną tj. darowizną, dotyczący jałmużny; qui ad elemosinam (i. pium opus, donationem) pertinet, elemosinae nomine collatus
PommUrkVI p. 392 (a. 1295) : tytulo donacionis donavimus octo mansos ... ne autem praedicta e-a largicio ab aliquibus malivolis ... possit inpediri etc.
2. pochodzący z jałmużny; elemosina, donatione acceptus (collatus)
DŁUG. LibBen III p. 457 : tam ex proprio aere quam ex e-o ecclesiam ... fabricavit.
AKapSąd I p. 191 (a. 1505) : scolaribus defectum ... in victualibus e-iis patientibus.
ŁASKI LibBen II p. 108 : ecclesia ... habet porrectiones e-as ... quas ... provisores ecclesiae pro necessitatibus eiusdem dispensant.
Cf. ELEMOSINALIS.
II. de hominibus
1. korzystający z cudzej opieki,żyjący z jałmużny, dobroczynności, będący w potrzebie; cui elemosina erogatur, distribuitur, qui stipem accipit
VAdAnt p. 14, 8 : omni die festo plurimos pauperes eli-os (v. l. quinquagenos helemosynarios) ad misericordię opera uocat, quę eis necessaria erant affluente copia ministrans.
KodWp I p. 292 (a. 1255) : ut ... infirmos e-os aliquosque pauperes scholares in expensis vel in vestimentis ex voluntate vestra foveretis.
2.
abs. loco
subst. elemosinarius,, -ii m. jałmużnik,ten kto daje jałmużny, wspiera biednych; qui stipem egenis erogat, elemosinas pauperibus largitur, pauperum refector
KrMU p. 134 (a. 1429) : revera hic pater merito largus e-us nunccupari meruit.
JAC. PAR. Serm. fol. 142b : licet ipsi peccatores non recipere possunt e-os suos in tabernacula eterna, tamen ... pro bonis operibus eorum in eis exercitatis isti recipientur.
Ib. fol. 143a : mendici ... congregati in platea ... de e-ijs contulerunt alium laudentes, alium vituperantes de parcitate.
Cf. Th.
V 2, 351, 80 sqq. N. loco cognominis (de
s. Ioanne, patriarcha Alexandrino)
MARTIN. OP. Chr. p. 270 : Joannes Alexandrinus episcopus ... ob eximiam in Christi pauperes pietatem dictus fuit Ioannes E-us.
AKapSąd III p. 104 (a. 1506) : statuit ... festa s. Erasmi ... et s. Iohannis E-ii ... celebrare.
Ita saepius.
Praec.
a. urzędnik duchowny lub świecki zajmujący się rozdziałem jałmużny; magistratus ecclesiasticus vel saecularis elemosinis dispensandis praefectus
StPPP VIII p. 702 (a. 1399) : abbas et conuentus monasterii de Brzesco Symonem cecum e-um pro agro ... et pro pertinenciis litteris priuilegii ... regis iure euaserunt actorem.
DŁUG. Hist. I p. 312 : Henrici imperatoris filius ... magnus e-us.
b. ten, kto otrzymał darowiznę, obdarowany, uposażony przez kogoś, do natariusz; qui elemosinam i. donationem accepit, donatione donatus est
Lites I p. 379 (a. 1339) : Cruciferi ... erant tunc amici sui Wladislai regis et e-ii.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)