- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- L.
- Ha.
- A.
- N.
I.
rządca, (publiczny lub prywatny) zarządca, administrator (zwł. spraw finansowych); publicus privatusve administrator, praec. pecuniarum et redituum distributor,(pro) curator, vilicus.
N. glossas Pol.
RFil XXIV p. 70 (a. 1415) : d-or «opekadlnik» (cf. Słownik Staropolski s. v. opiekadlnik 3 ).
KsgPrzem II p. 8 (a. 1445) : d-or siue seruus alias «duchen» Stangerchlar, ciuis de Cracouia.
KodKWil p. 659 (a. 1503) : d-is nostri alias «grodnyczy» Cawnensis (cf. ib. p. 305 et 545 atque Słownik Staropolski s. v. horodniczy).
Praec.
1.
dawca, rozdawca; largitor, distributor
CodEp III p. 18 (a. 1447) : fiat ius ... et iusticia a te d-e et fonte iusticie.
DŁUG. Hist. II p. 95 : in distribuendis rei publicae muneribus et officiis Casimirus duxd-or fidelis erat.
Inde:
szafarz;
procurator peni
RachJag p. 553 (a. 1420) : antiquus d-or ... regine ... necessaria victualium ministrauit.
AGZ V p. 109 (a. 1441) : canonici ecclesie Leopoliensis provisores et d-es structure... ecclesie ... deputati.
DŁUG. LibBen III p. 186 : pernam lardi ... emendam ... d-or abbatis demonstraret.
Tom. I p. 107 (a. 1510) : notarius officiales et presertim d-em constituat, qui redditus omnes castri dirigat.Ita vulgo saec. XV—XVI.
N.
urzędnik czasowy, mianowany przez sejm dla odbierania pieniędzy i wydatkowania ich na potrzeby wojska zaciężnego; explicat
Tom. IX p. 282 (a. 1527) : gentes ([i. milites) ]... Russiae ... sunt in potestate ... d-um regni, qui colligunt et dispensant publicam pecuniam et solvunt stipendia militibus.
Ib. XV p. 180 (a. 1533) : exactiones publicae in terris et palatinatibus dispensentur et militibus mercenariis ... distribuantur ... addito spirituali d-e ad d-es terrestres.
N. constr. sq.
penes :
StPPP VII p. 23 (a. 1497) : mihi nobilis ... Gorski saccum ... dedit ... cum tunica ... in currum ... dum ... ego fui d-or penes eundem currum.Ad rem cf. Al. Zajda,Nazwy urzędników staropolskich (do roku 1600), Kraków 1970, p. 67—68.
2.
ultimae voluntatis
et abs. : wykonawca testamentu; exsecutor
AKapSąd III p. 172 (a. 1513) : cantentur vigilie ... de eisdem pecuniis ... quod per d-es et exequutores ... vult fieri testator.
Ib. I p. 296 (a. 1514) : prepositus ... sue ultime voluntatis ... procuratores et d-es ... generosum ... Iohannem ... Nicolaum ... et Andream ... fecit.
II.
eccl.
Christi, ecclesiae
vel
abs.
:
kapłan;
sacerdos.
Constr. ad
I—II: a. abs. b. sq.
gen.
subi. vel
obi. c. sq. in c.
abl.
,
cf.
d. sq. penes, cf.