Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DICIO

Gramatyka
  • Formydicio, diccio, dictio, ditio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I. propr. propr. (abstr.) władza, zwierzchność, panowanie, nieraz tyle co własność
    • α.
    • β.
    • γ.
    • δ.
    • α.
    • β.
  • II. transl. transl. (concr.) obszar będący pod czyjąś władzą, włość, posiadłość, ziemia

Pełne hasło

DICIO, -onis f. scr. diccio,,dictio,,ditio
  • F.
  • Th.
  • S.
  • A.
  • N.
I. propr. (abstr. ) władza, zwierzchność, panowanie, nieraz tyle co własność; potestas, imperium, iurisdictio,interdum i. q. dominium. Abundat dicionis imperium ( DokPrz p. 4, a. 1320) potestatis dicio ( BreslUB p. 180, a. 1352) .
Iuncturae potiores praeter eas, quae in
Th. enumerantur a. de redigendo veniendoque in dicionem (cf. Th. V 1, 962,4—61)
α. dicioni alicuius conicere ( KADŁUB. p. 6 et saepius), restituere ( KomKadł p. 467 ) , submittere ( *KodKKr I p. 169, a. 1324 et saepius).
β. ad dicionem alicuius redigere ( DŁUG. Hist. V p. 250 ).
γ. in dicionem alicuius accedere ( DŁUG. Hist. V p. 468 ) , assumere ( id. Op. p. 250 ) , retorquere ( id. Hist. I p. 407 ) .
δ. sub dicione alicuius redigere ( CodVit p. 881, a. 1429) . b. de statu dicionis (cf. Th. V 1, 962, 62—963, 7)
α. dicioni alicuius adiacere( PommUrk VI p. 422, a. 1309) , respondere ( *KodWp I p. 12, a. 1136) , subesse ( SchlUrk p. 408, a. 1290 et saepius), subsistere ( CodEp III p. 5, a. 1446) .
β. sub dicione alicuius commorari ( CodEp I 2, p. 78, a. 1449) , consistere ( StPPP VII p. 503, a. 1475) , exsistere ( AKapSąd III p. 230, a. 1430) , manere ( *CodEp III p. 153, a. 1471) . c. de dicione solvenda (cf. Th. V 1, 963, 7—14) a dicione alicuius absolvere ( DŁUG. Hist. I p. 376 ) .
Syn. et iuxta posita
dominium ib. p. 261 ) , ius ( APozn I p. 392, a. 1465) , regimen ( CodEp I 2, p. 78, a. 1449 et saepius).
II. transl. (concr. ) obszar będący pod czyjąś władzą, włość, posiadłość, ziemia; regio imperio alicuius subiecta, possessio, ager alicuius
Tom. I p. 15 (a. 1507) : Moscorum dux ... cum exercitu suorum arce Smoleńsko preterita XXX milliariis in d-em Lithuanie ingressus fuit.
Ib. p. 18 (a. 1507) : Alexander ... pacem cum Mosco socero fecit, arces et d-es suas ab eo non repetiit.
Ita passim saec. XVI.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)