Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DICO-1

Gramatyka
  • Formydico
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, dicatum s. diccatum
  • Część mowy
Znaczenia
  • I.
    • 1. propr. propr. poświęcać, oddać, przekazać Bogu lub na cele religijne
    • 2. transl.
      • a. poświęcać komuś (utwór literacki)
      • b. oddany czemuś
  • II.
    • 1. założyć, ustanowić
    • 2. oddać na własność
  • III. oszacować, obliczyć

Pełne hasło

1. DICO, -are, -avi, dicatum s. diccatum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • L.
  • N.
Explicat
GŁOG. Alex. I fol. O Ia: d-re id est confirmare II 1), copulare (II 2 ) vel consecrare (I).
I.
1. propr. poświęcać, oddać, przekazać Bogu lub na cele religijne; Deo vel usui divino consecrare, dedicare, devovere (res et personas).
Constr.
a. sq. dat.
N.
dies dicata sancto :
ArPrawn I p. 339 (a. 1564) : ad diem s. Andreae d-tam.
b. sq. ad:
KodMaz(K) p. 70 (a. 1146) : religiosas personas et loca ad seruiendum Deo d-ta diligere debeamus.
c. sq. in c. acc. d. sq. in c. abl. e. sq. pro. Occ. aeternitati uwiecznić; aeternum reddere
MPH III p. 246 (saec. XV—XVI) : nisi solers natura literarum ingenium contulisset, quibus queque d-antur eternitati, aboleri singula cum homine simul necesse fieret.
Dogiel IV p. 224 (a. 1521) : caetera enim facta quantumvis memorabilia, aliis modis aeternitati d-ta, aliquot ... saeculis durare possunt.
2. transl.
a. poświęcać komuś (utwór literacki); (librum)alicui in scribere, dedicare (saec. XV—XVI).
b. part. perf. oddany czemuś; alicuius rei studiosus (saec. XV ex. ).
II.
1. założyć, ustanowić; condere, constituere.
2. oddać na własność; alicui proprium dare. Occ. przysądzić, oddać wyrokiem sądowym; iudicis sententia alicui tribuere aliquid, adiudicare
KsgPrzem I p. 177 (a. 1429) : Marcowa dedit donum recognoscencie ob eo, quod ius d-vit alias adiudicavit sibi porcionem hereditatis de paterna ... successione.
III. oszacować, obliczyć; aestimare, censum agere
*Tom. V p. 411 (a. 1521) : dicatores ... fideliter ac probe d-bunt atque connumerabunt et verum ac justum regestrum et computum ... servabunt.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)