Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DEROGATIO

Gramatyka
  • Formyderogatio, derogacio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. częściowe uchylenie, ograniczenie (jakiegoś prawa)
    • 2. uszczerbek
  • II. ujma, uchybienie, zniewaga

Pełne hasło

DEROGATIO s. DEROGACIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • L.
  • A.
  • N.
I.
1. częściowe uchylenie, ograniczenie (jakiegoś prawa); actus derogandi, imminutio (iuris alicuius).
Praec.
apostolica sim. ( *KodUJ III p. 231, a. 1505 ; ib.IV p. 36, a. 1511 ; Tom. IV p. 187, a. 1517 ; ib. XIII p. 93, a. 1531) ;. Cf. DEROGATORIUS I.
Constr.
a. sq. gen.
b. sq. dat.
AKap p. 16 (a. 1530) : litteras privilegii super non fienda d-e mensibus ([sic) ]episcoporum, que ad tezaurum ecclesie sunt servate.
2. uszczerbek; damnum, detrimentum
PP II p. 202 (a. 1454) : in d-em pacis perpetue ... nowm theoloneum instituistis.
CALLIM. Sbign. p. 42, 17 : regi ... cum d-e auctoritatis facultatumque Cracouiensis ecclesiae ... se opposuit.
Ita saepius.
N.
złamanie, naruszenie; violatio
ARect I p. 473 (a. 1506) : rector penam inter partes ... valauit ... occasione d-is sentencie diffinitiue.
II. ujma, uchybienie, zniewaga; dedecus, contumelia, opprobrium
CodVit p. 194 (a. 1409) : in denigracionem fame nostre et in d-em innocencie nostre.
PrPol p. 253 (a. 1411) : Johannes et Grzimko ... lucrati sunt super Przibcone ... istam d-em, quam ipsis intulerat ... dicens: vos estis fures et fures reservare soletis.
Ita saepius. Cf. Th. V 1, 638, 72 sqq.
Syn.
detractio ( AKapSąd I p. 306, a. 1410) , oblatratio ( JAC. PAR. I p. 88 ). Occ. naganianie szlachectwa; negatio nobilis originis alicuius
RHer III p. 34 (saec. XV in.) : Martinus ... expurgando suam infamiam pro d-e alias «o naganą»... produxit duos nobiles.
Cf. DEROGAMEN II DEROGATIVUS II DEROGATORIUS II DEROGO II 1.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)