Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DECUMBO

Gramatyka
  • Formydecumbo
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, -cubui
Znaczenia
  • I.
    • 1. położyć się, leżeć (o chorych), chorować
    • 2. zasiadać do uczty
    • 3. singulare: stać obozem
  • II. + poenam (i. e. multam) być skazanym na grzywnę

Pełne hasło

DECUMBO, -ere, -cubui
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • H.
[gerundivum sensu act.
KodTyn p. 270 (a. 1432) : si quae ... personae debiles occurrerint, ad huiusmodi... lectos decumbendas suscipiat praepositus.]
I.
1. położyć się, leżeć (o chorych), chorować; recumbere, cubare in lecto (de aegrotis), aegrotare.
Constr.
a. abs.
b. sq. part. , v. gr. languentem ( ArHist XII p. 261, a. 1371) , morbo correptum ( Tom. IV p. 181, a. 1517).
c. sq. abl. infirmitate ( ArHist V p. 249, a. 1332 et saepius), febre ( SSrSil I p. 224, a. 1398 ; CRIC. p. 193 ) , dolore oculorum ( RachDw I p. 230, a. 1547), item pede (i. dolore pedis: ib. p. 252, a. 1547).
d. sq. ab:
Tom. VII p. 186 (a. 1525) : mihi ... ab egritudine d-nti.
e. sq. ex
ib. XVI 1, p. 666 (a. 1534) : d-it... reginula ex febre tertiana.
f. sq. in c. acc.
MPH V p. 845 (post a. 1490) : in gravem d-cubuit infirmitatem.
g. sq. in c. abl.
ARect I p. 388 (a. 1494) : Cristannum in wlnere d-ntem.
StPPP VII p. 110 (a. 1497) : ab aliquot annis in medicinis d-ns.
Etiam in imagine in assiduo fletu et anxietate animi (
Tom. V p. 361, a. 1521) .
Syn. et iuxta posita
infirmari ( AKapSąd III p. 51, a. 1483) , languore opprimi ( StPPP VII p. 110, a. 1497) , languere ( GŁOG. Alex. I fol. 96 *) . Occ. śmiertelnie zachorować; morbo mortali ccr ripi.
Syn.
agonizare ( OrtWp p. 41, saec. XV) , mori ( KsgKaz p. 293, a. 1393).
2. zasiadać do uczty; cenandi causa mensae accumbere (saec. XVI).
3. singulare: stać obozem; castris positis considere
CorpJP II I p. 52 (a. 1507) : hostes regni ... in campis dominiis nostris propinquis ... occasionem opportunam invadendi regnum ... expectantes d-unt.
II. singulare poenam (i. e. multam) być skazanym na grzywnę; ad multam condemnari
StPPP VIII p. 110 (a. 1478) : duas penas d-cubuit et luit in termino.
Cf. SUCCUMBO.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)