- F.
- Dc.
- B.
- H.
- N.
I.
adi.
1.
dotyczący dziesięciny; qui ad decimam spectat
KodWp II p. 66 (a. 1292) : pro censu et d-i solucione fertonem argenti ... solvere.
PommUrk V p. 173 (a. 1314) : decimam ville ... cum omni proventu, quem inde habuit et in futurum iure d-i habere poterit.Ita saepius saec. XIV—XVI.
Dicitur etiam de
causa (
ZabDziej II
p. 522, a. 1489)
, censu (
KodWp III
p. 428, a. 1374)
, debito (
KodMp III
p. 130,
a. 1359
et saepius), vectura (
DŁUG. LibBen I
p. 294
)
sim.
Occ.
a.
locus
miejsce składu dziesięciny; quo decimae deponebantur
ŁASKI LibBen I p. 379 : decimae ... conducuntur per incolas curribus eorum ad loca d-ia.
b.
subst.
decimale,,
-is
n.
dziesięcina; decima
ZabDziej II p. 123 (a. 1483) : pro d-i prediali in Szmygrod.
2.
praec.
a.
składany tytułem dziesięciny (kościelnej lub świeckiej); qui decimae (eccl. vel saecularis) nomine dabatur
KodMp II p. 88 (a. 1253) : de qua pecunia censuali et d-i capitulum Cracouiensis ecclesie quindecem marcas habere debet.
KodPol I p. 96 (a. 1275) : annis vero duodecim peractis scultetus predictus seu posteri ipsius sextum mansum per se liberum retinebunt a solutione omnimoda censuali et d-i.Ita saepissime. Ita appellantur annona ( KodKKr I p. 107, a. 1278) , fertones ( StPPP III p. 22, a. 1532 et saepius), fructus ( *CodEp III p. 496, a. 1501) , frumentum ( StPPP VIII p. 342, a. 1389 et saepius), ligna ( RachJag p. 215, a. 1395 et saepius), maldrata ( KodWp II p. 426, a. 1328 et saepius), porcus ( AGZ XIV p. 230, a. 1446).
Opp.
allodialis (
AKapSąd II
p. 106,
a. 1437).
N. constr. sq.
de :
AKapSąd II p. 19 (a. 1415) : super fertonibus d-bus de duobus mansis.
AGZ XIV p. 230 (a. 1446) : pro ducentis porcis d-bus de silvis.
b.
taki, z którego oddaje się dziesięcinę kościelną; res cui decima eccl.
imposita est
KodMp I p. 84 (a. 1264) : in ... fundis d-bus collocarj... villam.
DokMp I p. 177 (a. 1372) : Nicolaus ... advocaciam ... cum sex mansis d-bus ... comparavit tenendam.
StCrac p. 35 (a. 1384) : bona d-ia.Ita saepius.
N. constr. sq. dat.
PommUrk V p. 361 (a. 1317) : terra Quarkenborch nostro capitulo d-is.
II.
subst.
decimale,,
-is
n.
lignorum
dziesiątek drzewa (tj.jednostka drzewa spławnego licząca10 pni drzewnych); decem stipites, qui colligati flumine demittebantur
ARect II p. 11 (a. 1537) : dominum Stanislaum ... a duobus annis ... duo d-ia in rippa ... circa Istulam locasse, unum d-e ad domum ... conduxisse, aliud vero d-e lignorum ... ad collegium minus.
CracArt II p. 405 (a. 1541) : Bartholomeus ... recognovit... sibi ... non amplius eundem dominum castellanum ... debere quam ... 21 d-ia lignorum.Ita saepius. Ad rem cf. Wyrozumski, Jednostki obrachunkowe p. 270—272 et adn. 30.