Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONGRUUS

Gramatyka
  • Formycongruus, congrua
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -a, -um -orum
  • Część mowyprzymiotnik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • odpowiedni, odpowiadający czemuś, zgodny z czymś, stosowny, należyty, właściwy
    • α.
    • β. gramm. zgodny składniowo

Pełne hasło

CONGRUUS, -a, -um
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
[comp. congruior:
KodTyn p. 497 (a. 1471) : in ... usus congruiores.]
odpowiedni, odpowiadający czemuś, zgodny z czymś, stosowny, należyty, właściwy; conveniens, congruens, aptus, iustus.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 69 (saec. XV ineunte ): figuris c-is ... «podobnosczami prauimi».
Syn. et iuxta posita
bonus ( KodMp IV p. 206, a. 1423) , competens ( PommUrk VII p. 26, a. 1326 et saepius), conveniens ( Lites II p. 203, a. 1413) , dignus ( ArPrawn V p. 491, saec. XV exeunte) , honestus ( StSyn III p. 10, a. 1320 et saepius), idoneus ( AKapSąd II p. 61, a. 1425) , iustus ( Lites II p. 342, a. 1399) , utilis ( CodEp III p. 10, a. 1447).
Constr.
a. abs. b. sq. dat.
N.
α. congrua,, -orum n. pro subst.
APozn I p. 223 (a. 1455) : providendo c-is victualium et amictualium.
β. gramm. zgodny składniowo; persona, genere, casu vel numero congruens
MassaGr v. 16 : mos est dictandi de congruitate struendi, quod tibi structura talis sit c-a cuncta, qua respectorum proporcio sit modulorum.
Ib. v. 145 : bine quando iacent partes fit c-a nulla clausula; nec fit congrua cum sint per se stantia bina; clausula congrua est cum vnum per se stat, sed iaceat reliquum.
Dicitur etiam v. gr. de
compositione dictionum ( GŁOG. Alex. II fol. A 3a) , oratione ( BYSTRZ. Log. fol. t VIIIb, additur gramma ticaliter id. ParvLog fol. L IVb ).
Opp.
incongruus ( GŁOG. Porph. fol. a IIIa et saepius). Eodem sensu n. sg. pro subst.
GŁOG. Hisp. fol. 67b : verum et falsum presupponunt c-um.
N. locut.
de congruo, in congruum i. q. congruenter
Somm. I p. 967 (a. 1365) : rustici ... secus facientes de c-o penas et inpignoraciones ... tollerabunt.
KodWp III p. 539 (a. 1383) : statuto ... ecclesie ... in c-um edito ... non obstante.
Opp.
de (ex) condigno:
KodUJ II p. 186 (a. 1457) : exigit honestas et gratitudo pro gratia ... etsi non ex condigno, saltem utcumque de c-o rependat.
NIC. BŁ. Serm. I p. 288 : de c-o dicitur, quando obsequium non correspondet merito, sed est minus merito, sed de condigno, quando obsequium correspondet merito.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)