Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CONATUS

Gramatyka
  • Formyconatus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -us
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. propr. propr. wysiłek fizyczny
  • II. wysiłek (umysłowy), usiłowanie, usilność, zamiar, dążenie
    • a.
      • α.
      • β. + conatus adhibere (alicuius rei faciendae pro aliqua re ut admovere apponere depromere (anxios mentis conatus edere (pro aliqua re facienda exponere (ad aliquid faciendum extendere (pro aliqua re facienda impendere (pro aliqua re ad aliquid ad aliquid faciendum ut
      • γ.
    • b.
      • α.
      • β.

Pełne hasło

CONATUS, -us m.
  • F.
  • Th.
  • S.
  • Dc.
  • B.
I. propr. wysiłek fizyczny; (corporis) nisus, contentio.
II. wysiłek (umysłowy), usiłowanie, usilność, zamiar, dążenie; conamen, contentio, studium, opera, consilium.
N. glossas Pol.
RFil XXIII p. 279 (a. 1449) : laudacionis c-us ... «vszilnoscz ku marney chwale».
GLcerv p. 506 : c-us «usiłowanie».
Locut. potiores
a. verbales
α. alicuius conatus declinare ( DŁUG. Op. p. 14 ) , elidere ( id. Hist. V p. 258 ), reprimere ( *KodWp II p. 351, a. 1319) , rescindere ( DŁUG. Hist. IV p. 682 ).
β. conatus adhibere (alicuius rei faciendae : CodVit p. 430, a. 1418 ; pro aliqua re *CodEp II p. 453, a. 1445 ; DŁUG. Hist. IV p. 177 ; ;sq. ut finali Tom. III p. 184, a. 1514) , admovere ( Tom. II p. 164 , a. 1513) , apponere ( *CodVit p. 391, a. 1417) , depromere (anxios mentis conatus
*CodEp III p. 80, a. 1455) , conferre (pro aliqua re facienda:
DŁUG. Hist. IV p. 179 ) , edere (pro aliqua re facienda ib. III p. 403 ) , exponere (ad aliquid faciendum : CodVit p. 607, a. 1423) , extendere (pro aliqua re facienda *ib. p. 622, a. 1424) , impendere (pro aliqua re : DŁUG. Hist. I p. 281 ; III p. 223 ;; ad aliquid id. Op. p. 243 ; ad aliquid faciendum : Tom. VII p. 330, a. 1525 ; sq. ut finali
DŁUG. Hist. IV p. 169 ) , ponere (circa aliquid:
CIOŁ. Lib. I p. 40, a. 1424).
γ. alicuius conatibus adesse ( ArHist X p. 231, a. 1556) , obstare ( HUSSOW. p. 85, v. 515 ), obviare ( *KodMp I p. 173, a. 1309) , resistere ( *KodWp I p. 278, a. 1253).
b. adverbiales
α. omni conatu ( *CodEp I 2, p. 263, a. 1472 et saepius; cf. Th. IV 3,49), cum conatu possibili ( KOMOR. p. 222 ) , (ex) toto (totae) mentis conatu ( KodWp III p. 417, a. 1374 ; ArPrawn V p. 80, saec. XV med io).
β. conatibus totius animi ( CodEp III p. 485, a. 1500) ; diligentiae ( KodMp V p. 4, a. 1386 et saepius), operosis ( DŁUG. Op. p. 21 ) , totis ( *CodEp III p. 196, a. 1474 ; cum viribus et totis conatibus *KodMaz(K) p. 250, a. 1226 ; *Lites II p. 117, a. 1245) , conatibus et studiis ( CodEp II p. 448, a. 1444) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)