- F.
- Th.
- S.
- B.
- N.
I.
propr.
A.
res
1.
concr.
a.
znosić w jedno miejsce, dostarczać, sprowadzać, składać; in unum locum apportare, conferre, congerere.
N.
de pecunia: przekazywać; transmittere
StCrac p. 32 (a. 1467) : diligentiam in exigendo et c-ndo praedictas pecunias ... facientes.
LhnUrk I p. 103 (a. 1468) : pro sexingentis florenis ... quos inter se ex mutuo et obligatione ... c-runt.
b.
aggerem
budować, wznosić;
struere.
2.
abstr.
a.
zebrać materiał dotyczący czegoś, spisać, przedstawić; conscribere, scribendo exponere
ArHist V p. 217 (a. fere 1430) : quare circa predicta pro communi vtilitate ... aliqua scribendo possem c-re.
JAC. PAR. II p. 127 : talia, ut potui cursorie c-re studui.
Syn.
ostendere (
Tom. XII
p. 21, a. 1530).
b.
locut.
α.
audientiam
udzielić komuś audiencji; admissionem alicui dare
CodVit p. 629 (a. 1424) : quod ... a ... Sigismundo rege ... receperimus potestatem audienciam Bohemis ... c-ndi.
β.
gaudium
przynieść radosną wiadomość;
i. q. afferre
NIC. BŁ. Serm. I p. 351 : et c-uerunt eis gaudium insimul de vera visione Christi.
γ.
pestilentiam
zawlec zarazę; importare
Tom. VI p. 206 (a. 1523) : timemus, ne si illic conventus ... institutus celebraretur, subito ea tabes per vicinos homines illuc c-retur.
B.
homines
1.
zgromadzić, sprowadzić; congregare, in unum locum adducere
Dogiel I p. 43 (a. 1411) : ad quam conventionem nos pro parte nostra praelatos et barones ... bona fide promittimus c-re.
KodLit p. 185 (a. 1414) : nostrum et ipsorum consulatum ad certum locum c-uimus cum magnis sumptibus.
Syn.
colligere (
DŁUG. LibBen III
p. 98
).
Praec.
iur.
t. t. sprowadzić kogoś do sądu (np. jako świadka); coram iudicio producere (testem sim.)
KsgGrWp I p. 258 (a. 1397) : Dobrogostius debet venire cum suis amicis ... et domina ... simili modo, et debent «opole» c-re.
ArPrawn X p. 68 (a. 1398) : sic depositum fuit inter ... partes, quod in 2 septimanis debent c-re amicabiles compositores seu arbitros.
2.
locut.
α.
se cum aliquo
spotykać się z kimś, mieć z kimś kontakty; communicare cum aliquo (fortasse e Pol.
znosić się z kimś)
SSrSil I p. 303 (a. 1482) : abbas competenter se cum duce Johanne c-vit.β. concordia aliquem pogodzić kogoś; reconciliare aliquem cum aliquo
SSrSil II p. 205 (a. 1470) : se mediatores inter ipsos abbates ... constituentes ipsos amicabili concordia c-verunt et concordarunt.
Simili sensu
DŁUG. Hist. IV p. 180 : consiliarii ... eorum discordias sanaturi crebras faciunt, c-ndo eorum dissociatos animos, hinc inde fatigas.
Ib. p. 679 : necesse habebat ... cardinalis pluribus vicibus de Buda in Iavrinum et vice versa, c-ndo animos regis et reginae in alias pacis conditiones, fatigari.
II.
transl.
1.
znosić, cierpieć coś, ponosić jakieś ciężary; perpeti, subire, sustinere
GALL. p. 476(= 150,9 M.): hodierna dies dolorem delebit, quem tanto tempore c-stis.
LiegnUB p. 30 (a. 1315) : volumus, quod ... nobis et successoribus nostris debeant deseruire et singula c-re honera.
2.
doprowadzić do czegoś, sprawić coś, dokonać czegoś; perficere, conficere aliquid
CodVit p. 1023 (a. 1416) : ubi nostra insufficiencia in tam sanctis factis ... nihil posset c-re.
Ib. p. 447 (a. 1419) : sub hac... communi nostra (i.e. utriusque regis ) presencia quam dignetur c-re Altissimus.
III.
singularia
1.
porównywać; comparare aliquid
MATTH. p. 26 : quodlibet eorum, quae moves, per se satis esset difficile, sed comparatum et c-tum cum alio fit magis involutum et mirabile.
2.
mieć coś, posiadać; habere, possidere
PommUrk IV p. 78 (a. 1303) : hoc est quod nos ... efficit ... putriles, nullam stabilitatem a parte corporis sed tantum ex parte anime c-ntes.
3.
dotrzymać; perferre
CodSil I p. 36 (a. 1353) : insuper addidit, quod in dictam obligacionem Niczko ... suum benivolum prebuit assensum et dictam obligacionem principaliter c-sset (nisi leg. confortasset).