Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COMPLEMENTUM

Gramatyka
  • Formycomplementum, complimentum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzaj
Znaczenia
  • I.
    • 1. dopełnienie, uzupełnienie
    • 2. dodatek
  • II. gen.
    • 1. wypełnienie, dokonanie, dokończenie, a zwł. dotrzymanie, spełnienie (zobowiązania)
    • 2. de tempore: upływ, ukończenie
    • 3. iur.+ iustitiae, iuris aequitatis: wymiar sprawiedliwości
  • III.
    • 1. koniec
    • 2. + facere complementum wypłacić równowartość w naturze?
    • 3. sfera?

Pełne hasło

COMPLEMENTUM s. COMPLIMENTUM, -i n.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • H.
  • Ha.
  • N.
I.
1. dopełnienie, uzupełnienie; id quod complet, explet, supplementum.
2. dodatek; id quod additur, additamentum
CodSil(M) II p. 102 (a. 1212) : validius adhuc addentes c-um, ut si quis ... eam infirmare presumpserit ... indignationem Dei ... se noverit incursurum.
II. saepissime sq. gen.
1. wypełnienie, dokonanie, dokończenie, a zwł. dotrzymanie, spełnienie (zobowiązania); actus complendi, perficiendi, absolutio, exsecutio, praec. actus promissum efficiendi (cf. Th. III 2090,44 sqq.)
PommUrk II p. 136 (a. 1265) : desideria ... ad debiti effectus c-um perduci.
PEREGR. fol. h 5b : grana frumenti arte humana gradatim proficiunt ad panis c-um.
Ita saepissime.
N. locut.
ad complementum deducere, perducere ( ArHist XII p. 367, a. 1344 ; SSrSil I p. 403, a. 1493 et saepius).
2. de tempore: upływ, ukończenie; finis, decursus
MARTIN. Op. Serm. fol. 230a : usque ad c-um duorum annorum.
CracImpr p. 154 (a. 1537) : ad decursum et integrum c-um unius anni inservire.
3. iur. t. t. iustitiae, iuris (item aequitatis: APozn II p. 61, a. 1477) wymiar sprawiedliwości; actus iustitiam exercendi
AConst p. 29 (a. 1248) : praelati, ad quos querimoniae hujusmodi deponuntur, conquerentibus maturum exhibeant justitiae c-um.
KodWp I p. 374 (a. 1267) : ne forte propter ... absenciam episcoporum querulantes ... invenire non possint in foro ecclesiastico iustitie c-um.
Ita saepissime.
Praec. in iuncturis
(alicui vel cum aliquo) adhibere ( PommUrk VII p. 478, a. 1322) , adimplere ( CodEp III p. 63, a. 1453) , adiuvare ( TPaw IV p. 419, a. 1390) , concedere ( StPPP II p. 167, a. 1406) , exhibere ( supra 18 sq. et saepissime.
N.
rigidum: LibProm p. XLIV, a. 1491.
Item
de aliquo: Dogiel IV p. 128, a. 1436 ; pro aliqua re: StPPP II p. 529, a. 1443) , facere ( KodMp II p. 184, a. 1292 et passim), impendere ( DyplMog p. 27, a. 1278 et saepius), invenire ( supra 21 sq .), iuvare ( KsgGrWp I p. 194, a. 1394 et saepius), ministrare ( ArHist V p. 311, s. XIV—XV et passim.
N.
pro aliqua re: AGZ XI p. 26, a. 1426) , recipere ( KodMp I p. 91, a. 1267) , reddere ( KodPol III p. 165, a. 1298 et passim.
N.
de aliquo : KodWp III p. 71, a. 1357 ; item de equis :
LhnUrk I p. 343, a. 1368 ; pro aliqua re:
StPPP VIII p. 243, a. 1388).
N.
secundum iustitiae complementum evadere ( PrPol p. 346, a. 1391).
III. singularia
1. koniec; finis, extremitas
GŁOG. Phys. fol. b 3b : infimam ... partem corporis humani hanc nominat, quę est ab inguinibus vsque ad c-um pedum.
2. facere complementum wypłacić równowartość w naturze? debitum non pecunia sed rebus solvere?
KsgPrzem I p. 132 (a. 1425) : recongnovit ... unam sexagenam debitorie teneri, quam solvere debet ad dominicam Oculi proxime affuturam, vel pro eadem facere c-um.
3. sfera? sphaera?
ADAM p. 280 : et resultabit ex eis (sc. spiritu et corpore coniunctis ) una substantia temperatissima, penetrativa, ingressiva, alterativa, in c-o solifico et lunifico vero et perfecto; inquam substantiam sive, ut vulgo dicitur, essentiam quintam non habebit peramplius aliquod elementorum impressionem sive actionem aliquam.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)