Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COMPASSIO

Gramatyka
  • Formycompassio, conpassio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. współcierpienie, wspólne znoszenie cierpienia
    • 2. współczucie, litość, miłosierdzie
      • a.
      • b.
        • α.
        • β.
  • II. boleść, cierpienie, żal

Pełne hasło

COMPASSIO s. CONPASSIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • H.
  • Ha.
  • N.
I.
1. współcierpienie, wspólne znoszenie cierpienia; actus compatiendi, patiendi simul cum aliquo (saec. XV).
Constr. sq.
in c. abl.
Inde sensu latiore
2. współczucie, litość, miłosierdzie; miseratio, misericordia.
Syn. et iuxta posita
ignoscentia ( Lites II p. 381, a. 1343) , misericordia ( StSyn III p. 8, a. 1320 et saepius), pietas ( JAC. PAR. Serm. fol. 132a ).
Iuncturae
a. verbales compassionem alicui (rei) ferre, impendere, tenere ( MARTIN. OP. Serm. fol. 82b ; DŁUG. Hist. IV p. 275 ) ;, in compassionem incidere ( Tom. XV p. 563, a. 1533), item compassionis cura tangi ( DŁUG. Hist. V p. 192 ).
b. nominales
α. compassionis affectus ( FormJ p. 16 et saepius), animus ( DyplMog p. 35, a. 1302 ; item compassio animi: KADŁUB. p. 204 et saepius), humerus ( UrkBBr p. 47, a. 1271) , zelus ( KodMp I p. 243, a. 1336 ; cf. RHist IV p. 161, a. 1336) et per abundantiam misericordia ( KodMp II p. 157, a. 1284).
β. sq. adi. bona ( GALL p. 396 = 9,18 M. ), lugubris ( AKapSąd I p. 224, a. 1522) , pia ( DyplMog p. 35, a. 1302 et saepius).
Constr.
a. abs. b. sq. gen. c. sq. cum. d. sq. ad :
JAC. PAR. Serm. fol. 132a : affluencia Divine pietatis et c-is ad turbas.
e. sq. de :
DŁUG. Op. p. 330 : de infantis monstruositate ... specialem c-em habentes.
*CodEp III p. 235 (a. 1476) : c-em habentes de oppressione ecclesie.
f. sq. super :
CodEp III p. 33 (a. 1448) : super discordia ... pia c-o.
AKapSąd II p. 169 (a. 1449) : habita super eo c-e paterna.
Ita saepius.
II. boleść, cierpienie, żal; passio, dolor
VHedv p. 602 : genitrix ... percussa c-is iaculo lacrimas effundebat.
AKapSąd III p.232 (a. 1431) : cum magno dolore et c-e ac lacrimarum emissione venerunt.
Ita saepius.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)