Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COMMUTATIO

Gramatyka
  • Formycommutatio, commutatio, co, nrstrony, mutatio, comutacio, comuttacio, conmutacio,
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -onis
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajżeński
Znaczenia
  • I.
    • 1. zmiana
    • 2. astr. astr. t. t. paralaksa
    • 3. wymiana pieniędzy
  • II. iur.
    • 1. zamiana jednego majątku na drugi
    • 3. + (captivorum)wymiana lub wykup jeńców
  • III. + [semestr (uniwersytecki)

Pełne hasło

COMMUTATIO, -onis f. scr. commutatio,,co [NRSTRONY:703]mutatio,,comutacio,,comuttacio,,conmutacio
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • N.
I.
1. zmiana; mutatio.
2. astr. t. t. paralaksa; parallaxis
COPERN. Rv p. 274 : deinde ad c-em eius lunae percipiendam se convertit Ptolemaeus et ait se invenisse eam Alexandriae uno gradu, scrupulis VII.
Ib. p. 308 : vnus motus est propter motum terrae ... alter cuiusque planetae proprius; primum non iniuria motum c-is dicere placuit, cum ipse sit, qui in omnibus illis planetis stationes, progressiones et regressus facit apparere.
Et infra nam motum c-is nihil aliud esse dicimus, nisi ... in quo motus terrae aequalis illorum planetarum motum excedit.
3. wymiana pieniędzy; permutatio pecuniae
StPPP IX p. 12 (a. 1416) : si aliqua c-o esset pecuniarum.
APozn I p. 160 (a. 1450) : dictas pecunias per c-em a Jurek aurifabro de Thorun habuit.
Syn.
cambiatio ( ArHist X p. 365, a. 1557) .
II. iur. t. t.
1. zamiana jednego majątku na drugi; permutatio bonorum invicem facta.
N. glossas Pol.
AGZ XVI p. 203 (a. 1486) : quod supersticium asserebat se a Johanne ... habere per c-em alias «frymarkem» (cf. ib. p. 210, a. 1488; ib. XV p. 324, a. 1494).
Ib. XIX p. 474 (a. 1502) : fecit c-em alias «szmyennocz» cum nobili Iacobo.
ArPrawn VIII p. 82 (a. 1399) : citauerant pro c-e wlgariter «zamano» (cf. AGZ XVIII p. 226, a. 1481; ib. p. 345, a. 1494).
Syn.
cambium ( ArHist IV p. 351, a. 1241 ; DokSul p. 366, a. 1405) ; forum ( AGZ XVIII p. 480, a. 1505 ; ib. p. 488, a. 1506).
Constr.
a. sq. gen. b. sq. inter. c. sq. ad :
LibBenP p. 110 (a. 1510) : per c-em allodii ad plebanatum.
d. sq. abl.
AGZ XIII p. 308 (a. 1450) : fecerunt ... c-em bonis suis (cf. ib. p. 554, a. 1467).
e. sq. de :
ArPrawn V p. 521 (a. 1517) : ne de bonis ... fiant ... c-es.
f. sq. in c. abl.
AGZ XIII p. 124 (a. 1442) : inter se fecerunt c-em in bonis eorum.
Ib. p. 247 (a. 1447) : c-em perpetualem in bonis maternalibus.
g. sq. pro :
StPPP VIII p. 467 (a. 1398) : ad faciendum c-em pro hereditate.
AGZ XIII p. 254 (a. 1448) : inter se fecerunt c-em pro ... bonis hereditariis.
Ad rem cf. P. Dąbkowski, Prawo prywatne polskie II, p. 488, 517—520.
N. meton.
majątek uzyskany drogą wymiany; bona, quae permutatione acquiruntur
KodMp II p. 83 (a. 1250) : de c-e, quam ab eis accepimus, nobis ... acceperunt.
KodWp II p. 190 (a. 1300) : abbas et conventus ... nostram c-em meliorarunt.
3. (captivorum) wymiana lub wykup jeńców; permutatio vel redemptio
Lites II p. 390 (a. 1388) : captivatos ... c-e pecuniaria aut personali aut gratis relaxare.
III. semestr (uniwersytecki); spatium temporis [ semestre, quo in universitate magistri scholas profitebantur
KodUJ I p. 181 (a. 1433) : unam lectionem singulis c-bus in aliqua facultatum ... legere sit astrictus.
Concl. p. 33 (a. 1470) : Nicolaus ... professor ... theologie rector c-is precedentis.
Distinguebatur hiemalis (
ARect I p. 23, a. 1469 ; LibProm p. 78, a. 1475) et aestivalis ( ib. p. 47, a. 1456 ; ARect I p. 1, a. 1469). Ita saepissime.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)