Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COMMUNICO

Gramatyka
  • Formycommunico, communeco
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I.
    • A. trans.
      • 1. udzielać, dawać
      • 2. łączyć
      • 3. podawać do wiadomości
        • a. + communicato consilio zasięgnąwszy rady
        • b. zwiastować
        • c. pass.+ communicatur =
      • 4.
        • a. pokazać
        • b. wliczyć
        • c. obcować płciowo
    • B. intrans.
      • 1. + alicui obcować
      • 2. + alicui rei mieć udział w czymś
      • 3.
        • a. być wspólnym
        • b. zachowywać związek
  • II. eccl.
    • 1. trans. komunikować kogoś, tj. udzielać mu Komunii św.
    • 2. przyjmować Komunię

Pełne hasło

COMMUNICO s. COMMUNECO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • N.
I.
A. trans.
1. udzielać, dawać; impertiri, tribuere.
Syn.
tribuere ( ZABOR. p. 77 ).
N.
in mutuum et abs. : pożyczać; mutuari
ARect I p. 4 (a. 1469) : Iohannes ... proposuit, se (ed. sibj) Thome sex grossos ... in mutuum c-sse.
AKapSąd III p. 48 (a. 1478) : paucis ... pecuniis ... nobili Ade ... in mutuum c-tis.
Ib. p. 112 :
( a. 1506) : non s(olvit) michi ... XL choros siliginis, super hoc testes sunt vivi, quando sibi c-vit ... Stanislaus.
N. glossam Pol.
RFil XXIII p. 277 (a. 1450) : c-tum est «poziczano».
2. łączyć; coniungere
Lites I p. 454 (a. 1337) : tam nos Kazimirus rex ... quam inclita ... Anna ... regina, conthoralis nostra legittima, c-ta manu, pari consenssu et unanimi voluntate etc.
CALLIM. Hist. p. 44 : c-tis viribus et consiliis adversus imminentem Turcorum ... tyrannidem.
3. podawać do wiadomości; notum facere.
N.
a. communicato consilio zasięgnąwszy rady; consilio capto
KodKKr I p. 13 (a. 1213) : ego episcopus Cracoviensis ... c-to capituli mei consilio et assensu prebendam illam ... Kyelciensi ecclesie ... contuli.
Cf. Th. III 1955, 57.
b. zwiastować; nuntiare
MARTIN. OP. Chr. p. 360 : asseritur, quod ... si leopardus aliquem momorderit, confestim murium copiam aduenire, ut vulneratum commingant, immundumque vrinae illuuium c-re hominis exitium.
c. pass. communicatur = fertur, dicitur
ŁASKI LibBen II p. 369 (a. 1511) : de quo prato colligi potest de foeno ad minus unus acervus, ut c-atur.
4. singularia
a. pokazać; ostendere
CorpJP IV p. 52 (a. 1523) : si postulaverit ab actore citationem ad respondendum, actor tenebitur sibi reo c-re citationem suam.
b. wliczyć; adnumerare Gregorius Sanoceus in
RFil XVI p. 338 (a. 1434) : Cunctipotentis apex, animam dignere Olimpo sanctorum et numero c-re suo.
c. obcować płciowo; concumbere
AKapSąd III p. 234 (a. 1480) : postquam vidisset Gaszka c-ntem dnam Srzemska in stabulo patris sui.
Cf. Th. III 1958,48.
B. intrans.
1. alicui obcować; conversari.
N. constr.
a. sq. cum. b. sq. in c. abl.
MARTIN. OP. Chr. p. 121 : dicens, quod non dimitteret illum in aduersis, cui c-uerat in prosperis.
Id. Marg. fol. 67b : excommunicatis non c-ndum in osculo.
Cf. Th. III 1957,71.
2. alicui rei mieć udział w czymś; participem esse.
N. glossam Pol.
RFil XXIV p. 352 (a. 1434) : c-o wcząstnoscz ymam».
Syn.
participare ( DŁUG. LibBen I p. 93 ).
Constr.
a. indicatur cuius rei
α. sq. dat.
β. sq. in c. abl.
DŁUG. LibBen I p. 93 : sanctuarii ... in perceptione ... decimarum ... non participant nec c-ant.
GOST. Th. fol. k 4a : media corpora supercelestia, que cum substantijs separatis c-ant in sempiternitate.
γ. sq. de :
DŁUG. LibBen I p. 499 : sacristianus ... non tamen ... de ... communi quaestu c-at.
Cf. Th. II11957,75.
δ. sq. ad :
AGZ XVI p. 128 (a. 1476) : nos eundem Nicolaum pro bono ... homine ... habemus et ... decernimus ad omne opus bonum c-re validum.
b. indicatur quo cum
α. sq. cum.
β. sq. invicem:
SACR. Elucid. fol. b IIa : in qua vnione fideles inuicem omnes in meritis c-ant.
3. singularia
a. być wspólnym; communem esse
AGZ XIII p. 272 (a. 1448) : que medietas ... Fedconi cesserat ex divisione perpetua ... et omnes fluvii debent per medium c-re.
b. zachowywać związek; coniungi
CodSil(M) I p. 45 (a. 1147) : neque enim ... Latinae vel Graecae vult esse conformis ecclesiae sed seorsum ab utraque divisa neutri gens praefata sacramentorum participatione c-at.
II. eccl. t. t.
1. trans. komunikować kogoś, tj. udzielać mu Komunii św. ; Corpus Christi eucharisticum alicui sumendum dare
StSyn III p. 10 (a. 1320) : fideles manu propria c-te.
PrPol p. 355 (a. 1393) : debet statuere plebanum ... utrum eundem cum sacramentis c-vit.
ArPrawn I p. 430 (a. 1556) : ut illis tantum sub una panis specie sacramentum c-etur.
2. przyjmować Komunię; Corpus (Sanguinemque) Christi eucharisticum sumere.
Constr.
a. abs. b. sq. abl.
AKapSąd II p. 626 (a. 1477) : hostiis panis simplicis ... mandavit populum c-re.
c. sq. in c. abl.
KodWp I p. 453 (a. 1279) : sacerdotes ... habeant calices, in quibus c-entur infirmi.
KsgGrWp II p. 259 (a. 1397) : est in comunione seu Corpore Divino c-tus.
Cf. Th. III 1958,8. d. sq. de :
ArHist VI p. 13 (a. 1460) : domini c-ent de manibus officialis.
Cf.
DŁUG. Reg. p. 255. AKap Sąd III p. 239 (a. 1480) : interrogatus, an aliquando ... c-asset de manibus alicuius alterius sacerdotis.
e. sq. sub :
SSrSil VIII p. 22 (a. 1459) : sub una specie c-ntes ... hereticos appellat.
DŁUG. Hist. IV p. 663 : sacerdotibus denegantibus sub utraque specie c-re, sepulturam ... interdicit.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)