Ogólne
Pełne hasło
Więcej

COMMODUM-1

Gramatyka
  • Formycommodum, comodum, conmodum, quomodum
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. abstr.
    • 1. dobro, przyjemność, pożytek
    • 2. zysk, dochód, zarobek
      • α.
      • β.
    • 3. pożyczka
  • II. concr.
    • 1. pomieszczenie mieszkalne, mieszkanie, pokój
    • 2. piętro

Pełne hasło

COMMODUM, -i n. scr. comodum,,conmodum,, quomodum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • N.
I. abstr.
1. dobro, przyjemność, pożytek; emolumentum, utilitas, bonum.
Simili sensu per abundantiam
utilitas commodi ( APozn I p. 96, a. 1443).
Additur
a. adi. v. gr. temporale ( ArHist V p. 206, saec. XV), item per abundantiam utile ( KodMp II p. 71, a. 1244) . b. gen. qualitatis, v. gr. fortunae ( Inst. p. 103 ) , corporis et fortunae ( STOB. Aret. fol. C 3b), vel explicativus, v. gr. pacis ( KodMaz(L) p. 177, a. 1431 ; ArPrawn I p. 245 ) , electionis ( StSyn IV p. 25, a. 1420) , prioratus (i. q. honor *CodSil V p. 45, a. 1340).
Syn. et iuxta posita
decus ( CodEp III p. 446, a. 1497 ; StKapWł p. 140, a. 1516) , honor ( Tom. XIII p. 202, a. 1531) , interesse ( Lites II p. 172, a. 1413) , utilitas ( PrzywKr p. 3, a. 1344 et saepissime; item utile : ArPrawn V p. 461, saec. XV) , profectus ( KodMp II p. 71, a. 1244 ; ib. IV p. 18, a. 1387), etiam sanitas ( ZabDziej III p. 369, a. 1494 : ex quibus medicinis c-um et sanitatem suscepit).
2. zysk, dochód, zarobek; fructus, quaestus, lucrum.
Syn.
fructus ( StKapWł p. 95, a. 1599 ; ib. p. 114, a. 1599) , lucrum ( Lites I p. 31, a. 1320 et saepius), proventus ( StKapWł p. 95, a. 1599) , beneficium (sc. ecclesiasticum ArLit I p. 13, a. 1421) , emolumentum ( ib. ).
N. locut. ad
1—2:
α. commodum ex (de) aliqua re accipere ( CorpJP III p. 440, a. 1519) , colligere ( Tom. VIII p. 331, a. 1526) , ferre ( KodMp II p. 189, a. 1292) , re(de)portare ( DyplMog p. 52, a. 1345 et passim).
β. commodo alicuius consulere ( KodWp II p. 2, a. 1288 ; cf. KodPol I p. 124 ), intendere ( StSyn III p. 20, a. 1320 ; KodMp II p. 71, a. 1244 ; item ad commodum ib. IV p. 18, a. 1387) , occurrere ( KodWp III p. 204, a. 1362) , provide satagere ( KodWp I p. 77, a. 1213).
Simili sensu
commoda alicuius providere ( StZiem p. 116 ), sectari ( StKapWł p. 92, a. 1599) , persequi ( CodVit p. 199, a. 1409) , alicui ferre ( IO.VISL. p. 185, v. 41 ), impendere ( KodMaz(L) p. 259, a. 1474) , aliquid in uberius commodum conducere ( AGZ IV p. 176, a. 1461) .
3. pożyczka; mutuum
KsgKaz p. 272 (a. 1392) : Baldram tenetur I mrc. a festo ... Johannis Baptiste acceptato c-o.
ARect I p. 93 (a. 1475) : petiuit a reo vnam marcam ... quam recepit in c-um.
Tom. X p. 166 (a. 1528) : vestem ... quam ei c-o dederam.
Cf. Th. III 1928,75 sq.
II. concr.
1. pomieszczenie mieszkalne, mieszkanie, pokój; domicilium, habitatio, cubiculum
UrkBBr p. 152 (a. 1285) : gens Polonica per eos Theutonicos ... noctis intempeste silencio in propriis c-is capitur.
PommUrk V p. 55 (a. 1312) : licentiam construendi ... hospitium, in quo possint noctis quietem habere et c-um ordinare (cf. VHedv p. 516 : in dormitorio religiosarum ... quietis sue c-um habuit).
Ita saepissime saec. XIV—XV. Additur gen. domus ( CodSil XV p. 211, a. 1442 ; ZabDziej II p. 162, a. 1484) , castri ( RachJag p. 72, a. 1388).
Syn. et iuxta posita
camera ( Lites II p. 273, a. 1413 et saepius), domus ( JAC. PAR. Serm. fol. 27a ) , habitatio ( ArLit I p. 14, a. 1421).
2. piętro; contignatio
PomnLw I p. 38 (a. 1385) : a fundo vsque ad altitudinem duorum c-orum (cf. ib. p. 39, a. 1385; ib. p. 44, a. 1385; KsgŁawKr p. 301, a. 1396).
Ib. p. 287 (a. 1395) : excepto muro superiori tercii c-i.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)