Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CARITATIVUS

Gramatyka
  • Formycaritativus, charitativus, karitativus, caritativum
  • Etymologiacaritas
  • Odmiana -a, -um -i
  • Część mowyprzymiotnikrzeczownik
  • Rodzajnijaki
Znaczenia
  • I. de hominibus: pełen miłości, życzliwy, łaskawy
  • II.
    • 1. płynący z miłości, łaskawy, łagodny
      • α. + opus
      • β. + vox wyrażający miłość
    • 2. dobrowolny

Pełne hasło

CARITATIVUS s. CHARITATIVUS s. KARITATIVUS, -a, -um (caritas)
  • Dc.
  • BJ.
  • Ha.
  • N.
I. de hominibus: pełen miłości, życzliwy, łaskawy; caritate plenus, benevolus, benignus, bonus
KodWp III p. 95 (a. 1369) : ut sint amici boni exnunc et k-i.
NIC. BŁ. Serm. I p. 173 : nam si quis est ch-us, diabolus nititur ei superseminare discordiam contra proximum.
N. glossam Pol.
RFil XLVII p. 368 (a. 1501) : misericors et c-us i. «laszkavy» et «myloszczyvy».
Usurpatur loco appellationis:
miłościwy
KodUJ II p. 80 (a. 1448) : exhortamur c-as paternitates et fraternitates vestras.
II. de rebus
1. płynący z miłości, łaskawy, łagodny; clemens, lenis, benignus
KodWp II p. 34 (a. 1290) : k-am pietatem habentes ad ... fratres Cysterciensis ordinis.
LhnUrk II p. 418 (a. 1334) : ob munificentiam k-am.
Syn.
fraternus ( AKap p. 135, a. 1556) , fraternalis ( Dogiel I p. 37, a. 1355) , paternus ( AKapSąd I p. 498, a. 1478). Saepissime usurpatur de monitione ( *KodWp I p. 95, a. 1218 et saepius), praeterea de instantia ( Dogiel I p. 37, a. 1355) , modo ( KomKadł p. 326 ), item per abundantiam de amore ( APozn II p. 437, a. 1501) et dilectione ( RFil XXII p. 357, a. 1438).
N.
α. opus uczynek miłosierny (i. q. bonum CodEp II p. 405, a. 1439).
β. vox wyrażający miłość; quae caritatem exprimit
JAC PAR.Tract. fol. L3a: recurrendum ... est ... ad attributa ... rerum apparentium et etiam ... uocum, quę audiuntur, si... ch-ę, planctiuę et dolorosę sunt.
2. dobrowolny; qui sponte datur, voluntarius
KodKKr II p. 279 (a. 1403) : ad supportandum ... altaristam subsidijs ch-is ... Christifideles ... excitentur.
KodMp IV p. 232 (a. 1426) : qui ... pro fabrica ... ecclesie aliqua c-a beneficia fecerint.
N.
abs. loco subst. caritativum,, -i n. dobrowolny dar; donum voluntarium
KodPol II p. 509 (a. 1449) : c-a et subsidia... elargiri pro fabrica ecclesiae.
N.
subsidium rodzaj daniny nakładanej w szczególnych okolicznościach na duchowieństwo przez króla lub władze kościelne; tributum, quod clerus necessitate aliqua exigente episcopo vel regi solvere solebat
KodWp III p. 514 (a. 1381) : cum nos regem ... ad ... expe dicionem extra limites regni ire contigerit, extunc ab ecclesiis ... c-um subsidium licite postulabimus (cf. KodMp I p. 423; DyplMog p. 76; KodPol III p. 327).
StSyn VI p. 31 (a. 1415) : archidiaconi ... non postulent c-a subsidia, nisi de licentia nostra speciali.
Ita saepius.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)