Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CAPIO

Gramatyka
  • Formycapio
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -ere, cepi s. coepi, captum
Znaczenia
  • 2. sg. plp. act. pl. fut. part. perf.+ capuerat: erunt capere ceptus:
  • I.
    • A. propr.
      • 1. schwytać, wziąć do niewoli, uwięzić
      • 2. przyłapać na czymś
      • 3. pass. być okaleczonym
      • 1. chwytać
        • α.
        • β. de vento: zerwać
      • 2. brać
        • α. + aquam czerpać
        • β. + monetam przyjmować
        • α. + in usum:
        • β. + in subsidium
        • γ. + moleste
      • 3. zabierać
        • α. zająć za długi
        • β. + litteras przejąć list
      • 4. kraść, rabować
      • 5. obsadzić, zająć (jakieś terytorium)
      • 6. + portum zawinąć do portu
      • 7. + bona, possessionem wziąć w posiadanie
    • B. transl.
      • 1. + aliquem in verbis chwytać kogoś za słowa
      • 2. zwodzić, oszukiwać
      • 3. przybierać sobie kogoś (za doradcę, pomocnika)
        • α. iur.+ ministerialem ad intromittendum:
        • β. + virum wychodzić zamąz
      • 4. zaczepiać, wyzywać
      • 5. + podjąć się czegoś) refl.zobowiązać się do czegoś
      • 1. doznawać, odczuwać
        • α. + frigus marznąć, przeziębić się
        • β. + gustum upodobać sobie coś
        • γ. + humorem wzruszyć się
        • δ. + somnum spać
      • 2. + augmentum, aetatem, fructum, effectum, finem, vigorem damnum, poenam, principatum, licentiam osiągnąć (np.rozwój, znaczenie, władzę, zysk, cel, wynik), ponosić (szkodę, karę)
        • α. phil.+ unitatem:
        • β. iur.+ intromissionem wwiązać się
        • γ. + visum ukazać się
        • γ. + principium, exordium, originem ab (ex) aliqua re brać, wywodzić się z czegoś
        • ε. + vitam żyć
      • 3. podjąć, powziąć (plan, postanowienie itp.)
      • 4. przedsięwziąć, rozpocząć
        • α. + iter iść, wyruszyć
        • β. + intelligentiam cum aliquo dojść z kimś do porozumienia
  • II.
    • A. propr.
      • 1. mieścić w sobie, ogarniać, obejmować
      • 2. + cibum, potionem, remediumprzyjmować, brać
    • B. transl.
      • 1. zajmować, pociągać, skłaniać
        • α. + voluntas capitur wola jest uległa
        • β. + sermo capit in aliquo słowa znajdują posłuch
      • 2. + admiratione credulitate cupidine satietate, fastidio coniectura errore oblivione somno casu ( opanowywać, ogarniać, dotykać (o uczuciach i stanach duszy)
      • 1. ogarniać, sięgać
        • α. + calamo
        • β. + condicione:
      • 2. ogarniać myślą, pojmować, rozumieć
      • 3. dopuszczać coś, pozwalać na coś
  • III. iur.
    • 1. + (se) ad dominum (-os) wnieść odwołanie do sędziego wyższej instancji
    • 2. + se pro corulo odwołać się do laski sędziowskiej, tzn. żądać, aby sędzia złożył świadectwo odnośnie do sądzonej przezeń kiedyś sprawy
    • 3. + ad interrogandum (interrogationem) de iudice: zwrócić się o wyjaśnienie sprawy
    • 4. + ad animam suam brać na swoje sumienie
    • 5. + terminum zastrzec sobie rok sądowy

Pełne hasło

CAPIO, -ere, cepi s. coepi, captum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
  • N.
[inf. praes. act. capiare:
ARect I p. 364 (a. 1494) : cum eum capiare possit.
2. sg. plp. act. capuerat:
PrPol p. 273 (a. 1409) : vi ... ipsam capuerat.
3. pl. fut. I erunt capere (haud dubio ex Pol. będą pobierać
AGZ XV p. 197 (a. 1478) : Lewko cum sociis erunt metretas capere.
part. perf. ceptus:
PrPol p. 273 (a. 1392) : super ... vacca violenter ... cepta.]
I.
A. propr. homines
1. schwytać, wziąć do niewoli, uwięzić; prehendere, aliquem captivum reddere.
Additur
in captivitatem ( Lites I p. 320, a. 1320) , captione ( *StPPP VII p. 555, a. 1498) .
Syn.
detinere ( StPPP III p. 22, saec. XIV medio ; ArPrawn I p. 15, a. 1400) ;, deprehendere ( CorpJP III p. 245, a. 1512) , incarcerare ( KodWp I p. 129, a. 1233 ; AKapSąd III p. 115, a. 1507). Saepius iur.
ArPrawn X p. 68 (a. 1398) : si cum bonis suis ipsum ... non posset redimere, extunc idem Nicolaus ... debet ipsum c-re et ad ius adducere ... absque omni contradiccione.
ARect I p. 364 (a. 1494) : Nicolaus ... constituit suum ... procuratorem ... ad repetendas ... pecunias ex ipso Sandivogio, cum eum c-re possit.
N. locut.
per collum :
ArPrawn X p. 145 (a. 1404) : si aliquando ipsum ... infestare procurabo, extunc habeat omnimodam potestatem me per collum c-re.
StPPP II p. 287 (a. 1424) : si ... secus fecerit, extunc... fideiussores eius habebunt... potestatem ipsum uxoremque una cum pueris eius per collum c-ndi ubicunque locorum fuerit.
N. glossam Pol.
StPPP II p. 486 (a. 1441) : dedit sibi ministeriali iudicium ad c-ndum ipsum videlicet «na lapanye» ... ubicunque inueniretur.
N. constr.
a. sq. de :
AKapSąd III p. 115 (a. 1507) : easdem de domibus... per... familiares civitatis vi et violenter c-i et incarcerari... iussit.
b. sq. in c. abl.
StPPP VIII p. 290 (a. 1388) : ministerialem ce-it in citacione.
Ib. p. 888 (a. 1400) : officialis ... fuit in citatione c-tus ibidem.
c. sq. pro:
AKapSąd II p. 540 (a. 1443) : c-tus fuit pro crimine furti.
2. przyłapać na czymś; aliquem in maleficio deprehendere
AKapSąd II p. 551 (a. 1445) : c-ti ... circa quoddam homicidium.
APozn I p. 147 (a. 1449) : ipso facto c-tus et incippatus.
DŁUG. Hist. V p. 653 : mulier... c-ta a crimine.
3. pass. być okaleczonym; debilem fieri, imminui.
Praec.
mente oszaleć; in insaniam incidere (saepissime part. perf. szalony; furens, syn. freneticus: ŁASKI ComPriv fol. 227a ).
Item
luminibus niewidomy; caecus. animalia: łapać, polować, łowić; venari, piscari.
Additur
venatione ( DŁUG. Hist. III p. 543 , cf. Th. III 336,16.29), in venatione ( Tom. VII p. 314, a. 1525) . res
1. chwytać; prehendere.
N.
α. in imagine tempus ( HUSSOW. p. 13, v. 101 ).
β. de vento: zerwać; avellere
SSrSil XI p. 2 (a. 1485) : ventus... horribilis... ce-it violenter tecturas de domibus.
2. brać; sumere, accipere.
N.
α. aquam czerpać; haurire
AGZ XIII p. 288 (a. 1449) : in eodem fonte homines ... libere aquam possunt c-re.
β. monetam przyjmować; accipere
WŁODK. p. 138 : aliorum c-itur moneta maiore taxata pretio quam nostra.
Dogiel I p. 560 (a. 1517) : monetam Swidnicensem c-i ab omnibus subditis nostris vetuimus.
Ita saepius.
N. constr. sq. abl. pretii
Dogiel IV p. 283 (a. 1531) : aureus vero Hornensis grossis duodecim cum medio bonis c-atur et expendatur.
γ. pecuniam ratione salarii, vectigalis: pobierać; recipere, obtinere.
N. constr.
a. sq. ab :
Concl. p. 250 (a. 1548) : quantum ab exercitio... c-re soliti sunt magistri.
b. sq. pro:
ArPrawn X p. 34 (a. 1394) : census annui... quod supererit... pro se c-ent.
KodWp V p. 2 (a. 1400) : pro construendis piscinis arenam... c-re.
StPPP IX p. 192 (a. 1510) : c-erunt quindecem marcas... in summa pro scultetia.
c. sq. per liczyć po...; numerare, exigere
RachJag p. 259 (a. 1393) : pro CCC ouis I ferto, pro den. per tria oua c-ndo.
AGZ XII p. 269 (a. 1461) : recepimus ... quatuor marcas grossis latis Prahensibus grossum c-ndo per dimidium alterum grossum.
Item abstr. , v. gr.
exemplum ab aliquo, baptismum *Theiner I p. 532, a. 1351) , benedictionem ( MARTIN. OP. Marg. fol. llb) , iuramentum ( KsgPrzem I p. 68, a. 1416 et saepius; simili sensu fidem inter se :
KH II p. 202, a. 1490 : fratres ... fidem inter se super eo ceerunt),
homagium ( DŁUG. Hist. V p. 34 ) , hospitium ( ib. IV p. 536 ), item vota ( SchlUrk p. 434, a. 1298) , verba alicuius (i. q. audire IANIC. p. 87, v. 38 ).
N. locut.
aliquid
α. in usum:
CorpJP IV p. 197 (a. 1526) : formulam iuris in usum c-re volentes.
β. in subsidium :
APozn I p. 230 (a. 1455) : non wlt... litteras regales ... in subsidium ... c-re.
γ. moleste :
Tom. XIII p. 26 (a. 1531) : ne ... que hactenus audivit, moleste c-at.
3. zabierać; tollere, auferre.
Syn.
assumere, tollere ( AUnii p. 119, a. 1456 : quod sigillum … tollimus nobiscum et c-imus).
N.
α. zająć za długi; debiti pignus sumere
CracImpr p. 188 (a. 1540) : dedit c-re equum Georgii ... in 40 gr. debiti.
β. litteras przejąć list; intercipere
GALL p. 453(= 107,10 M.) : interim autem Zbignevi litterae c-tae cum nuntiis sunt allatae, quibus multae traditiones et insidiae sunt prolatae.
N. constr.
a. sq. de :
AKapSąd III p. 178 (a. 1513) : ne eandem decimam absque, decimacione de agris eisdem c-re auderent.
StPPP IX p. 202 (a. 1519) : ce-runt ladulam cum acticacionibus de castro Golesch.
b. sq. dat. incommodi
CodVit p. 836 (a. 1429) : filio ... Szaffranyecz tenutam ... Lubowla ... c-re et alteri ... conferre velletis.
c. sq. ad :
StPPP VIII p. 129 (a. 1385) : scrophas suas ce-it ad suam curiam.
4. kraść, rabować; furari, praedari.
Additur
violenter ( PrPol p. 273, a. 1392 : super... vacca violenter... c-ta), secum (
Lites I p. 263, a. 1339 : assumptis et c-tis secum omnibus bonis dicti conventus).
5. obsadzić, zająć (jakieś terytorium); occupare (terram).
Additur
violenter ( Lites I p. 164, a. 1339 : magister et fratres Beate Marie Theutonicorum de Prussia cum valido exercitu et violenter ce-rant dictam terram Pomoraniae).
Item
vadio ( CodVit p. 991, a. 1409).
N. locut.
locum obrać siedzibę; i. q. sedem
DŁUG. Hist. I p. 316 : Aaron ... in Thyniecz locum c-isse monstravimus.
6. portum zawinąć do portu; attingere.
7. bona, possessionem wziąć w posiadanie; possidenda accipere.
B. transl. homines
1. aliquem in verbis chwytać kogoś za słowa; loquentem deprehendere (ex Vlg. Matth. 22,15; Luc. 20,20) PrPol p. 325, a. 1398 ; cf. StPPP VIII p. 448 ; NIC. BŁ. Serm. I p. 133 . ;
2. zwodzić, oszukiwać; decipere, fallere.
3. przybierać sobie kogoś (za doradcę, pomocnika); sibi assumere.
N. constr. sq.
ad vel in c. acc.
ZabDziej I p. 77 (a. 1465) : Petrus... est emundatus, pro quo fuit inculpatus ... inprimis Deum in adiutorem in iure iurando iam c-ndo.
StPPP VI p. 293 (a. 1525) : mtas vero regia ... cepit sibi ad consiliandum ... conventionem generalem.
N.
α. iur. ministerialem ad intromittendum:
ArPrawn X p. 34 (a. 1394) : si autem eis intromissionem denegarent dare, tunc ad intromittendum c-ent ... ministerialem.
β. virum wychodzić zamąz; nubere alicui
AH V p. 146 : nolo virum c-re, magis opto casta manere.
4. zaczepiać, wyzywać; lacessere, provocare
StPPP VIII p. 192 (a. 1386) : AIbertus ... penam XV contra Wlostkonem, quia coram iudicio c-bat ipsum.
ŁASKI ComPriv fol. 212b : cum verbis monomachalibus seu duellicis vir alterum ad duellum seu ad monomachiam c-re et prouocare potest absque carnalibus vulneribus.
5. refl. zobowiązać się do czegoś; ad aliquid faciendum se obligare, aliquid suscipere (ex Pol. podjąć się czegoś)
KsgMaz I p. 27 (a. 1403) : Marek heres in Starcevo se ce-it literam presentare.
Ib. p. 61 (a. 1406) : Stanislaus ... ce-it se Iacussium ... fratrem statuere.
Simili sensu
super se (cf. Pol. wziąć na siebie)
ib. III p. 236 (a. 1437) : hoc Mscislaus super se c-it et ipsum deliberare debet de ipso dampno.
res
1. doznawać, odczuwać; experiri, sentire, pati, v. gr.gaudium, laetitiam, molestiam, voluptatem.
Item
admirationem ex aliqua re ( Tom. III p. 420, a. 1515) , audaciam ex aliqua re ( ib. VII p. 261, a. 1525) , ausum ( CodVit p. 984, a. 1409) , commiserationem ( AKap p. 297, a. 1544) , consolationem ( Tom. II p. 7, a. 1512) , delectationem ( MPH IV p. 778, a. fere 1300), fiduciam ( CodEp II p. 455, a. 1445) , poenitudinem ( DŁUG. Op. p. 50 ) , scandalum ( JAC. PAR. II p. 127 ) , solamen ( AH XLII p. 281, a. 1524) , sollicitudinem ( Tom. V p. 387, a. 1521) , spem ( ib. I p. 8 , a. 1506) , tutamen ( AH XLII p. 281, a. 1524) .
N. locut.
α. frigus marznąć, przeziębić się; frigere, frigescere
FROVIN. p. 68, v. 84 : frigora quando c-is, consuetis utere capis.
GŁOG. Alex. I fol. 14b : vestis pilosa ... supponitur equis sudantibus, ne c-ant frigus.
β. gustum upodobać sobie coś; delectari, teneri aliqua re
Tom. VII p. 203 (a. 1525) : dulcedinis suavitatisque, quae in litterarum studiis abstrusa est, gustum c-runt.
γ. humorem wzruszyć się; commoveri
DŁUG. Hist. IV p. 440 : moverunt hi sermones omnium circumstantium corda fidelium, Bohemorum ... arida ... corda nullum potuerunt c-re humorem.
δ. somnum spać; dormire ( KADŁUB. p. 6 et saepius).
2. osiągnąć (np.rozwój, znaczenie, władzę, zysk, cel, wynik), ponosić (szkodę, karę); accipere, assequi, v. gr. augmentum, aetatem, fructum, effectum, finem, vigorem (de actis publicis), damnum, poenam, item principatum, licentiam i. e. facultatem scholas in universitate habendi
ArLit I p. 80 (a. 1521) : ad c-ndam in theologia licentiam.
N.
α. phil. unitatem:
PARIS. Quaest. fol. a 6b: habitus non c-it vnitatem ab actu.
β. iur. intromissionem wwiązać się; i. q. intromitti, cf. s. v.
AGZ XIII p. 105 (a. 1441) : si non solvet ... debent fideiussores ... ibidem ... c-re intromissio nem.
Ib. XVIII p. 373 (a. 1494) : Iohannes ... potens est intromissionem c-re in prefatam villam.
γ. visum ukazać się; apparere
GALL p. 422(= 52,6 M.) : cappa ex nimio pondere rupta fuit et eadem pecunia visum ce-it.
γ. principium, exordium, originem sim. ab (ex) aliqua re brać, wywodzić się z czegoś; i. q. sumere.
N. glossam Pol.
AGZ XIV p. 239 (a. 1447) : iste due citaciones c-unt originem alias «pochop» a prima citacione.
Item sensu latiore: rozpoczynać się; incipere
UrkBBr p. 153 (a. 1283) : hoc quod provisum erat ad concordiam, ad noxam principium sibi c-it.
MPH V p. 984 (a. 1519) : copiae privilegiorum ... quae ordinate c-unt exordium.
ε. vitam żyć; vivere, vita uti
IANIC. p. 44, v. 13 : per quod vitam c-imus c-imusque salutem.
3. podjąć, powziąć (plan, postanowienie itp.); suscipere, inire, v. gr. coniecturam, conclusionem, consilium (simili sensu viam: SSrSil VII p. 80, a. 1459 ; DŁUG. Hist. I p. 389 ), item remedium ( ib. p. 114 ), praeterea condicionem ( ib. p. 405 ) , experimentum, experientiam alicuius rei ( COPERN. OpM p. 143 ; AKapSąd II p. 920, a. 1494) ;, excusationem ( SSrSil VII p. 211, a. 1469) , peritiam ( DŁUG. Hist. IV p. 356 ).
4. przedsięwziąć, rozpocząć; suscipere, incipere, aggredi aliquid, v. gr. bellum, concordiam, fugam.
Item
curam ( NIC. POL. p. 58, v. 209 ; Tom. V p. 372, a. 1521) , cursum ( PAUL. CR. p. 11, v. 33 ), epulas ( ROYZ. I p. 15, v. 375 ), inducias ( Dogiel I p. 76, a. 1477 ; CodEp III p. 258, a. 1477) , laborem ( Tom. VIII p. 328, a. 1526) , pacem ( Dogiel I p. 76, a. 1477) , treugas ( SSrSil VII p. 195, a. 1468 ; CodEp III p. 258, a. 1477) , triumphum ( ArHist XI p. 150, saec. XIII) , ultionem ( AGZ III p. 125, a. 1399 ; DŁUG. Hist. I p. 126 ) , vindictam ( id. Op. p. 32 ).
N. locut.
α. iter iść, wyruszyć; proficisci.
β. intelligentiam cum aliquo dojść z kimś do porozumienia; consentire cum aliquo
Tom. I p. 121 (a. 1510) : consulamus itaque, ut intelligentiam opportunam et efficacem cum vestra mgcia c-amus.
II.
A. propr.
1. mieścić w sobie, ogarniać, obejmować; complecti, continere.
Additur
in se ( Visit. p. 721, a. 1557).
2. cibum, potionem, remedium sim. przyjmować, brać; sumere.
N. locut.
haustus:
*CodEp I 2, p. 322 (a. 1453) : ingenia... sublimia, quae haustus c-re nobilissimos apta viderentur, his, unde biberent scaturigines vivas, ostendi.
B. transl. homines
1. zajmować, pociągać, skłaniać; animum alicuius allicere, delectare, tenere..
Syn.
oblectare ( DŁUG. Op. p. 8 ).
N. locut.
α. voluntas capitur wola jest uległa; i. q. regitur
ArHist V p. 244 (a. 1332) : quod homo inpecabilis efficeretur et quod voluntas eius c-retur sicut Beate Virginis.
β. sermo capit in aliquo słowa znajdują posłuch; i. q. benigne accipitur (ex Vlg. Ioan. 8,37 VAdAnt p. 169 ; DŁUG. Op. p. 285 ) ;.
2. opanowywać, ogarniać, dotykać (o uczuciach i stanach duszy); occupare. Praeterquam quod de animi affectibus, v. gr. admiratione ( Tom. IV p. 321, a. 1518) , credulitate ( DŁUG. Hist. IV p. 113 ) , cupidine sim. ( id. Op. p. 13 ), satietate, fastidio ( id. Hist. III p. 22 ; ib. IV p. 96 ) ;, coniectura ( ib. V p. 586 ), errore ( ib. I p. 410 ), oblivione (( id. Op. p. 47 ; Tom. XIV p. 599, a. 1532), ;dicitur de somno ( VAdAnt p. 182 : hic ce-it eum somnus), item casu (
DŁUG. Hist. V p. 317 : civitatem Cracoviensem casus nefandissimus ce-it).
res
1. ogarniać, sięgać; continere, amplecti.
Praec. de
memoria ( *SamlUB p. 30, a. 1258 et saepius).
N. de
α. calamo (i. e. scribendi facultate)
SSrSil IX p. 272 (a. 1468) : quantas ... egerimus gracias ... calamus non ce-it.
β. condicione:
DŁUG. Hist. I p. 280 : maiora sibi, quam conditio sua c-re poterat, portendebat.
2. ogarniać myślą, pojmować, rozumieć; mente comprehendere, concipere, intelligere.
Additur
mente ( CodEp II p. 448, a. 1444) , menti ( SSrSil VIII p. 18, a. 1459) .
Item
cordi ( CodVit p. 1000, a. 1409).
N. locut.
ex se :
Tom. VI p. 71 (a. 1522) : ipse id ex se c-re debuisset.
Constr.
a. sq. acc.
α. abs.
β. sq. adv. vel locut. adv. , v. gr. dupliciter ( GŁOG. Alex. II fol. A 2a) , isto modo ( PARIS. Quaest. fol. g 3b) , proprie ( GŁOG. Alex. II fol. A 2b) , sic ( MATTH. p. 16 ) , seorsum ( JAC. PAR. I p. 356, a. 1440) , ut (sicut) dictum est ( JAC. PAR. I p. 95, a. 1448) , secundum artem ( DOBCZ. Ars fol. a 2b) .
γ. sq. ab:
GŁOG. Don. fol. 34a : genus masculinum est nomen, cuius significatum c-itur a proprietate actiua.
δ. sq. ex:
*CodVit p. 880 (a. 1429) : ex cladibus nostris c-e tue fragilitatis argumentum.
STOB. Intr. fol. b 5b : c-itur distinctio ex natura rei specialiter.
ε. sq. pro:
KomKadł p. 506 : siue seueritas c-atur pro virtute.
GŁOG. Anal. fol. 8b : doctrina et disciplina in proposito non c-untur proprie pro acquisitione scientie.
b. sq. acc. c. inf.
c. sq. enuntiato interrogativo. Omittitur acc. obiecti
CodEp I 1, p. 149 (a. 1440) : ut nostra c-it ratio.
WŁODK. p. 294 : prout c-it theologus.
N.
oznaczać, określać; constituere, definire
COPERN. Rv. p. 108 : limites occultationis et apparentiae subterraneis circumferentiis circulorum ... c-untur.
Ib. p. 309 : anni solares ab aequinoctio vel solstitio c-untur.
3. dopuszczać coś, pozwalać na coś; concedere, sinere, pati.
N. constr. sq. inf.
NIC. POL. p. 58, v. 211 : uirtus ... claudi c-it in re.
III. singularia: iur.
1. (se) ad dominum (-os) wnieść odwołanie do sędziego wyższej instancji; ad iudicem superiorem appellare
AGZ XI p. 96 : (a. 1435) : hoc ad dominos ce-imus ad quatuor septimanas ad requirendum.
Ib. XV p. 270 (a. 1490) : capitaneus dixit: nescio, pro quo dare ad dom. paltm; nullum gravamen adhuc habes ... et iam se c-is ad dom. paltm; sed propone prius super Iudeum et si tibi videbitur aliquod gravamen, extunc te revocabis ad dominum, quod ego tibi non denegabo.
2. se pro corulo odwołać się do laski sędziowskiej, tzn. żądać, aby sędzia złożył świadectwo odnośnie do sądzonej przezeń kiedyś sprawy; ad iudicem, qui causam cognovit, appellare, ut de re iudicata testimonium praestet
AGZ XII p. 153 (a. 1447) : Budco luit tres marcas iudicio et tres Onoskoni ... quia noluit se c-re pro corulo.
Eodem sensu
ad stateram
ib. XI p. 83 (a. 1434) : et actor stans dixit, quod eciam c-o ad stateram alias «za lyaska», sed nescio pro quo.
Cf. BACULUM II 3 b.
Item
ad librum (iudicialem sc. )
KsgCzer p. 115 (a. 1417) : Cruscinsky proposuit super ... Sbroslaum pro duabus vaccis ... et pro isto cepit Sbroslaus ad librum pro lucro, quia paruit termino contra Cruscinsky.
3. ad interrogandum (interrogationem) de iudice: zwrócić się o wyjaśnienie sprawy; ad alterum se referre, ut causam explicet illustretque
AGZ XI p. 418 (a. 1456) : hanc causam iudex cepit ad interrogationem.
StPPP II p. 648 (a. 1458) : judex c-it ad interrogandum in hac controuersia.
AGZ XVI p. 82 (a. 1470) : iudex ce-it ad interrogandum, an debet iudicare.
4. ad animam suam brać na swoje sumienie; culpam alicuius rei praestare
KsgCzer p. 206 (a. 1419) : scabini stantes in judicio dixerunt: nos c-imus ad animam nostram, ad juramentum nostrum, quia Martinus sedebat ... in medio I manso.
Cf. et Słownik Staropolski s. v. dusza.
Eodem sensu
AGZ XIII p. 404 (a. 1463) : si ... hec nollet restituere dicendo expresso: hoc c-o ad meam humanitatem.
5. terminum zastrzec sobie rok sądowy; i q. reservare
TPaw IV p. 387 (a. 1419) : tunc veniens kmeto ce-it Meczkoni terminum, quia meus dominus infirmus est.
AGZ XIV p. 43 (a. 1442) : qui Clus fecit condictamen cum Iohanne pro villa ... et taliter ce-it sibi terminum, quod a die feria sexta ... per sex septimanas ... debet ponere sua munimenta.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)