- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- BJ.
- A.
- N.
ARect I p. 164 (a. 1550) : ad capessanda... studia.inf. perf. capessisse:
DŁUG. Hist. IV p. 302 : fugam capessisse ([cf. Liv. 10,5,4)].
1.
pl.
con.
perf.
act.
capesserimus:
Tom. VII
p. 131 (a. 1524)
:
nisi... omnes... ruentem publicam rem capesserimus.
Vis propria verbi desiderativa definitur
GŁOG. Alex. I
fol. 106a
:
'c-o' est desideratiuum a 'capio’, quia significat 'cum desiderio capere'.
Id. Don.
fol. 73a
:
'c-o’ id est 'desidero capere'.
Plerumque tamen ab usu verbi capere minime differre videtur.]
I.
propr.
1.
chwytać; capere, in manus sumere,
praec. arma.
N. locut.
α.
arma hostilitatis in aliquem
wystąpić zbrojnie przeciw komuś; bello aggredi
KADŁUB. p. 177 : omnes... hostilitatis in illum arma c-unt.
β.
occasionem
korzystać z okazji;
occasione uti
CALLIM. Hist. p. 139 : trepidatio hostis... stimulare vos debet ad occasionem vestram c-ndam.
2.
mieścić w sobie, ogarniać; in se continere, amplecti
CRIC. p. 74, v. 314 : imperium cuius (prolis Sigismundi regis Poloniae ) Tanais Nilusque c-ent.
II.
transl.
1.
przystąpić do czegoś, podjąć, rozpocząć; suscipere, incipere, aggredi,
v.
gr. bellum,
pugnam sim., fugam, negotium, periculum, studia,
item amicitiae exordia (
PP II
p. 200, a. 1454)
.
N. locut.
α.
iter, viam
sim.
wyruszyć w drogę;
proficisci.
Item
reditum, exilium (
Tom. VII
p. 375, a. 1525).
β.
rem publicam
zająć się sprawami państwowymi; ad rem publicam administrandam accedere.
2.
uzyskać, osiągnąć, zdobyć; acquirere, assumere, assequi,
v.
gr. ascensum (
DŁUG. Op.
p. 372
)
, doctrinam, scientiam sim. (
ib.
p. 12
,
CodEp III
p. 39, a. 1449)
, commodum (
PP II
p. 191, a. 1454
et saepius), ecclesiastica (i. e. ecclesiasticas dignitates
KodUJ I
p. 112, a. 1416)
, favorem, notitiam alicuius (
CIOŁ. Lib. II
p. 56
;
PrzMog
p. 50
)
;, incrementum (
Dogiel I
p. 105,
a. 1507)
, praemium (
DŁUG. Op.
p. 287
)
, profectum (
ib.
p. 15
et saepius), vegetius ingenium (
id. Hist. IV
p. 432
),
annos Nestoris (
PAUL. CR.
p. 87, v. 59
).
Item
summam veritatem (
NIC. BŁ. Serm. II
p. 209
)
, vitam aeternam, perennem (
DŁUG. Op.
p. 8
et saepius).
N.
vim verbi desiderativam apparere
*PommUrk IV p. 78 (a. 1303) : cuius animae salutem in omnibus c-ndo.
3.
przyjmować, wypełniać (rozkaz, polecenie, radę); exsequi, conficere
(v.
gr. iussum, monitum, consilium sim.).
N.
condicionem pacis (
DŁUG. Hist. I
p. 345
),
vel militaris disciplinae (
Tom. XIV
p. 740, a. 1532).
4.
pojmować, rozumieć; mente comprehendere, intelligere.