Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CANTO-1

Gramatyka
  • Formycanto
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -are, -avi, -atum
Znaczenia
  • I. propr.
    • 1. śpiewać (o ludziach i ptakach)
      • a. trans.
      • b. intrans.
        • α. + pro bona nocte
        • β. + Dominica Cantate (Domino) czwarta niedziela po Wielkanocy
        • γ.
        • δ. + cantare placebo pochlebiać
    • 2. grać na instrumentach muzycznych
  • II. transl.
    • A.
      • 1. opiewać, wysławiać
      • 2. czarować, zaklinać
    • B. de litteris: opiewać, głosić

Pełne hasło

CANTO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • BJ.
  • A.
[3. sg. ind. impf. act. cantebant:
ArHist III p. 161 (a. 1411) : iuxta quod cantebant litterae.]
I. propr.
1. śpiewać (o ludziach i ptakach); vocem modulatam edere.
Additur
voce ( AGZ VII p. 68, a. 1425) , alta voce ( AKapSąd II p. 880, a. 1487). Usurpatur
a. trans. praec. missam, vigilias sim. ( KodWp I p. 236, a. 1248 et saepissime), simili sensu cantando dicere ( ArHist V p. 432, a. 1450).
b. intrans.
N.
α. locut. pro bona nocte i. e. cantilenam vespertinam
AKapSąd II p. 774 (a. 1512) : baccalarius ... c-vit pro bona nocte vulgariter (i. e. Polonice ).
β. appellationem festi Dominica Cantate (Domino) a primis missae introitus verbis Vlg. Ps. 32,3 ( KodMp IV p. 5, a. 1386 et saepius): czwarta niedziela po Wielkanocy; quarta post festum Paschae.
γ. modum dies dominicas appellandi
KodKKr I p. 104 (a. 1274) : in dominica, qua c-atur Letare Ierusalem (Quadragesimae quarta ).
KodPol I p. 112 (a. 1280) : post Dominicam, qua c-atur Oculi mei (Quadragesimae tertia ).
KodWp II p.207 (a. 1302) : in Dominica, qua c-atur Iudica (Quadragesimae quinta ).
Ita passim.
δ. locut. proverbialem cantare placebo pochlebiać; adulari
DŁUG. Op. p. 608 : si aliquos amoveret, qui c-ant placebo, credo omnia alia faciliter fierent.
2. grać na instrumentach muzycznych; sonum musicum instrumento aliquo edere.
N. glossam Pol.
RFil XXIII p. 27 (a. 1512) : c-re «gąscz».
Constr.
a. sq. abl. instrumenti.
b. sq. in c. abl.
SSrSil I p. 194 (a. 1482) : c-vit... in organis.
Cf. Th. III 288,49.
II. transl.
A. de hominibus
1. opiewać, wysławiać; celebrare, praedicare.
2. czarować, zaklinać; incantare, fascinare.
B. de litteris: opiewać, głosić; tenorem habere, in se continere
KsgGrWp I p. 17 (a. 1387) : quod litere ipsius Mroczkonis dicent et c-bunt.
ArHist III p. 161 cf.
supra 14 —15. KsgPozn p. 174 (a. 1429) : littera ... que (ed. qui) predictum censum c-ret.
AGZ XIII p. 3 (a. 1436) : qualitercunque c-ret privilegium.
Ib. p. 74 (a. 1439) : quidquid ius seu littere ... c-bunt pro pecuniis crinalibus.
Ib. XVIII p. 80 (a. 1474) : litteram vendicionis, que c-ret domo Pelka ... super piscinam.
Cf. CANO II B.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)