Ogólne
Pełne hasło
Więcej

CALAMUS

Gramatyka
  • Formycalamus, chalamus, colmus
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -i
  • Część mowyrzeczownik
  • Rodzajmęski
Znaczenia
  • I. nat. nat. trzcina
    • α. + agrestis cukrowa
    • β. + aromaticus tzw. tatarak zwyczajny
  • II.
    • 1. rurka z trzciny
    • 2. pióro do pisania
      • α. + calamo comprehendere opisać
      • β.
      • γ.
  • III. transl.
    • 1. praca, talent, dzieło pisarza
    • 2. styl, ujęcie

Pełne hasło

CALAMUS s. CHALAMUS s. COLMUS, -i m.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • BJ.
  • A.
I. nat. trzcina; canna, harundo.
Distinguitur
α. agrestis cukrowa; Saccharum officinarum Linn. GLr I p. 109 .
β. aromaticus tzw. tatarak zwyczajny; Acorus Calamus Linn.
RFil LIII p. 65 (a. 1460) : c-us aromaticus «tatarske zele».
AGZ VI p. 159 (a. 1472) : uve passe et c-us aromaticus... per hospites libere vendantur.
GLr I p. 117 .
II. meton.
1. rurka z trzciny; fistula ex harundine confecta
VHedv p. 612 : per c-um liquoribus recreari.
Praec.
fujarka, flet; fistula ad canendum aptata, tibia.
2. pióro do pisania; penna scriptoria.
N. locut.
α. calamo comprehendere opisać; describere ( Tom. III p. 298, a. 1514) .
Eodem sensu
mandare ( CodEp II p. 421, a. 1440) , pingere ( GALL p. 430 =67, 13 M. ), calami officio exprimere ( ArLit III p. 107, a. 1440) , calamum ad aliquid convertere ( VITELO Opt. p. 210, cf. ROYZ. I p. 116, v. 526 ).
β. calamum (-os) comprimere ( HUSSOW. p. 28, v. 507 ), continere ( Tom. XIV p. 583, a. 1532).
γ. calamos urgere ( ROYZ. I p. 18, v. 14 ).
N.
sensu insolito (solummodo in imagine) kałamarz; atramentarium
BRUNO Qfr. p. 388 : dum intingimus, quae loquimur, in c-o mentis.
III. transl. et in imagine
1. praca, talent, dzieło pisarza; scriptoris labor, opus, ingenium
CodVit p. 776 (a. 1427) : de quo ... vobis lacius scripsimus, et non expedit amplius extendere c-um.
CodEp I 1, p. 83 (a. 1437) : id ... vos a c-o et cartha traxit.
IO. VISL. p. 167 : maioris c-i notatu praestantior sit pugnae eventus.
N. locut.
calamus non capit nie da się opisać, spisać; describi, exprimi non potest( SSrSil IX p. 272, a. 1468) ; item non sufficit ( KodKKr I p. 47, a. 1253) .
2. styl, ujęcie; dicendi genus, narratio
MPH III p. 605 (a. 1300) : quedam... fide digna... simplici c-o breviuscule perorare.
Tom. II p. 73 (a. 1512) : victoriam regis subcisivis quibusdam horis et tumultuario c-o perstrinxi.
Ib. V p. 32 (a. 1519) : dabit ... maiestas vestra precipiti c-o veniam.
Ib. XII p. 53 (a. 1530) : non datum est otium ad rescribendum; volanti parcat c-o (cf. ib. VII p. 321, a. 1525).
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)