Ogólne
Pełne hasło
Więcej

EXEMPLARIS

Gramatyka
  • Formyexemplaris
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana -e
  • Część mowyprzymiotnik
Znaczenia
  • I.
    • 1. qui ad exemplar vel specimen pertinet
    • 2. phil. qui exemplo utitur
  • II. aptus, qui pro exemplo sumatur

Pełne hasło

EXEMPLARIS, -e
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
I.
1. stanowiący wzór, idealny, wzorcowy; qui ad exemplar vel specimen pertinet, v. gr. venustas ( KADŁUB. p. 3 ) , virtus (e Macr. Somm. 1,8,5 sqq. KomKadł p. 438 ) , potentia ( VITELO Persp. p. 29 ).
2. przykładowy, posługujący się przykładem, polegający na przykładzie; qui exemplo utitur
DŁUG. Hist. II p. 90 : quatenus Myeczslaus ... e-i simulacro (v. l. exemplo simili) moveretur.
BYSTRZ. Top. fol. 151a : documenta ex parte ... sermonis ... sunt quadruplicia secundum quadruplicem sermonem, scilicet silogisticum, entimematicum, e-em et inductiuum.
GŁOG. ExLog fol. 61b : enthimema est argumentum non inductiuum nec e-e.
Ita passim in textibus phil.
II. dający (dobry) przykład, wzorowy, przykładny; aptus, qui pro exemplo sumatur
DokKujMaz p. 305 (a. 1325) : orthodoxe fidei cultores et vite sue sanctitatis e-es.
DokPaul p. 30 (a. 1382) : commendabiles apud Deum ... et ... hominibus e-es.
ArPrawn V p. 483 (saec. XV ex.ex) : in omni gestu et incessu e-es.
Constr. sq. gen
., in c. abl. , item sq. dat. personae (ut supra).
Inde sensu latius transl. i. q. optimus, egregius, sanctus
ArHist V p. 208 (saec. XV in.) : predicatores et confessores litterati et ydonei et e-es.
AKapSąd I p. 66 (a. 1447) : vitam e-em et commendabilem ducere.
Ita vulgo saec. XV—XVI de hominibus eorumve moribus.
Iuxta posita
commendabilis ( supra 30 ), bonus ( AKap Sąd III p. 39, a. 1473) , gratiosus ( KOMOR. p. 262 ) , idoneus ( supra 29 ), mansuetus ( DŁUG. LibBen I p. 546 ) , virtuosus ( ArHist X p. 345, a. 1534) .
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)