Ogólne
Pełne hasło
Więcej

DISCEPTO

Gramatyka
  • Formydiscepto
  • Etymologiałacina starożytna
  • Odmiana
Znaczenia
  • I. intrans.
    • 1. certare, litigare, praec. litem agere cum aliquo. Additur
    • 2. + deliberatione disputare, cum aliis deliberare. Additur
    • 3. pugnare cum aliquo
  • II. trans.
    • 1. decernere, iudicare, sententiam dicere.
    • 2. + roz-jąć) prorogare
  • III.
    • 1. discrepare
    • 2. periclitari

Pełne hasło

DISCEPTO s. DECEPTO, -are, -avi, -atum
  • B.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • A.
I. intrans.
1. spierać się, zwł. toczyć spór sądowy; certare, litigare, praec. litem agere cum aliquo. Additur contentiose ( ArPrawnI p. 469, a. 1564) , iudicialiter ( KodKKr I p. 270, a. 1358) , iure ( StPPP VII p. 381, a. 1448 ; Tom. I p. 130, a. 1510).
N. glossam Pol.
RFil XXIII p. 277 (a. 1450) : d-ntium «vadzączich».
Occ. sq. acc.
PP II p. 120 (a. 1450) : superuenerunt ad conspectum miaestatis nostre consules ciuitatum ... Cracoviensis... et Kazimiriensis ... et inter se coram nobis ... venditionis salis ... in Kazimiria differencia occasione d-arunt (cf. AGZ IV p. 160).
Constr.
a. sq. abl. (iudicio, armis). b. sq. cum. c. sq. de. d. sq. inter. e. sq. pro :
KodMp IV p. 476 (a. 1448) : lites pro decimis ... pro quibus fuerat ... d-tum.
f. sq. super :
AKapSąd II p. 915 (a. 1463) : partibus d-ntibus super valore monete.
Cf. Th. V 1,1294, 33. g. sq. enunt. interrog.
2. debatować nad czymś, roztrząsać coś wraz z innymi; disputare, cum aliis deliberare. Additur deliberatione :
KADŁUB. p. 165 : proinde primi provincialium et consulares viri secreta secum deliberacione d-ant.
N. constr.
DyplMog p. 1 (a. 1220) : super qua quaestione cum satis fuisset d-tum, comes Budiuoy ... confessus est etc.
Cf. Th. V 1, 1295, 5.
3. walczyć z kimś; pugnare cum aliquo
JANKO p. 658 : turris ... fuit fortificata et in ea ... homines armati repositi fuerunt, qui assidue cum hominibus ducis ... d-bant.
II. trans.
1. rozstrzygać coś, rozsądzać, orzec, zadecydować; decernere, iudicare, sententiam dicere.
N. glossam Pol.
GLc p. 13 : d-re «rozgednacz, rozgodzycz».
a. sq. abl. (fine debito: KodMp II p. 182, a. 1292) . b. sq. adv. c. sq. de. d. sq. coram.
2. (e Pol. roz-jąć) przenieść, przesunąć; prorogare
AGZ XIV p. 335 (a. 1452) : praepositus ... in praesencia ... officialis terminum d-vit alias «roszyal» a prox(imo) sabbato per tres septim(anas).
Ib. XIII p. 411 (a. 1463) : nobilis Iacobus ... cum procuratorio a suo kmethone Michaele terminum d-tum alias «rozganthego» attemptavit.
Ib. p. 413 (a. 1463) : nobilis Symon ... cum nobili Michaele ... terminum hodiernum d-arunt de libera voluntate a feria secunda ad quatuor septimanas.
Ib. p. 422 (a. 1463) : hoc iuramentum iudex d-vit ad primam feriam secundam post festum Epiphaniarum.
Ib. XVII p. 88 (a. 1473) : terminum ... in diem crastinum partes d-erunt alias «rozgonli».
III. singularia
1. różnić się; discrepare
*AAlex p. 85 (a. 1502) : nihil ... recordamur vobis in privato ... dixisse ... quod a publico illo responso... d-ret.
ArHist X p. 252 (a. 1567) : religionem sinceram ac integram in nullo a catholica ecclesia d-ntem.
2. popaść w niebezpieczeństwo; periclitari
DŁUG. Hist. IV p. 587 : si pergat impetere Bohemicum regnum, caveat, ne de suo d-et.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)