General
Full Entry
More

EXSICCO

Grammar
  • Formsexsicco, excico, exicco, exico, exsico
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -atum
Meaning Outline
  • I. propr.+ brasea, lacticinia, poma, pratum retia, tegulas siccare, aridum reddere, arefacere siccari, aridum fieri (de flumine, lacu, lingua)
    • 1. + fodinas, montes, plumbifodinarum aquas aquam e fodina cuniculo deducere
    • 2. + exsiccatus detergere (corporis partes, madentes genas, labra, ora). siccatus, aridus (de pomis)
  • II. transl.
    • 1. + Th. destrui,deleri, perire, evanescere (de arboribus) marcescere, emori
    • 2. confici, tabescere

Pełne hasło

EXSICCO, -are, -avi, -atum scr. excico,,exicco,, exico,,exsico
  • F.
  • Th.
  • S.
  • L.
I. propr. suszyć, wysuszać, osuszać, odwadniać, pozbawiać wilgoci; siccare, aridum reddere, arefacere (v. gr. brasea, lacticinia, poma, pratum i. faenum, retia, tegulas sim.). Mediopass. wysychać, usychać, schnąć; siccari, aridum fieri (de flumine, lacu, lingua). Glossae Pol.
RFil XXV p. 153 (saec. XV med.med) : e-tum est fenum «wyszchnąlo».
AGZ XVIII p. 255 (a. 1483) : naves prefatas cum molendino ipsis e-re alias «osvszycz» decrevit.
Additur
ad ventum (in umbra: NIC. POL. p. 140 ). In imagine fontem pietatis Dei ( ChrClar p. 434 ) , plantationem Christianorum ( ChrHP p. 510 ).
Praec.
1. fodinas, montes, plumbifodinarum aquas sim. :odwadniać; aquam e fodina cuniculo deducere
CIOŁ. Lib. II p. 169 : plumbifodinarum aquas ... extracturum, effusurum et e-urum (ed. excita-) se astrinxit.
MatGórn p. 272 (a. 1523) : aqualitium sive stollam deducere versus montes ad eosdem e-ndos.
Ib. p. 276 (a. 1541) : libertatem extruendi vel aedificandi meata vel meatus subterraneos ... in ... bonis nostris ... ad e-ndum et montes et mineram.
Ib. p. 287 (a. 1578) : cuniculum subterraneum ... fodere ... qui ... fodinas e-vit.
2. ocierać, wycierać do sucha; detergere (corporis partes, madentes genas, labra, ora). Part. perf. exsiccatus suszony, suchy (o owocach); siccatus, aridus (de pomis)
AGZ XII p. 14 (a. 1437) : septem currus pomorum recentium, sex levas pomorum e-orum.
II. transl. praec. mediopass.
1. de rebus: ginąć, przepadać, ulegać zniszczeniu, niszczeć, marnieć (o drzewach), usychać, obumierać; destrui,deleri, perire, evanescere (de arboribus) marcescere, emori
AGZ XIII p. 197 (a. 1446) : arbores quercinos ... recentes et fructuosos per diluvium piscine subundasti ... qui (sic ) quercus circa diluvium e-antur.
Ib. infra silva per ... diluvium piscinae destruitur et e-atur.
ArPrawn VI p. 42 (a. 1520) : quae ... apificia, si diutius in tali copiosa aqua starent, apes penitus peribunt et ipsa apificia seu robora e-buntur et destruentur.
Ib. p. 58 (a. 1527) : robora ... e-ta in stagnis et paludibus ... ad asseres ... scindere.
Cf. Th. V 2, 1862,41 sqq. Eodem sensu etiam act. (quasi intrans. )
Visit. p. 616 (a. 1559) : pars illius silvae per nobiles ... excisa et depopulata et scorticibus denudata et sic multae arbores e-arunt.
Cf. Th. V 2,1862, 50 sq.
2. de hominibus eorumque corporum partibus: schnąć, (wy)chudnąć; confici, tabescere
GŁOG. Phys. fol. e 3a : colera cum abundat in corpore humano ... lingua e-atur ... siccitas insolita in ore apparet ... e-atur homo in corpore et facie.
In imagine ossa (prae tristitia: SSrSil VIII p. 140, a. 1462). Cf. Th. V 2,1862,6 sqq.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)