General
Full Entry
More

EXCLAMO

Grammar
  • Formsexclamo, exclamatus
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -are, -avi, -atum -a, -um
  • Part of Speech
Meaning Outline
  • I. clamorem,vocem tollere, vociferari.
    • a. invocare
    • b. + ad aliquem minari
  • II. + aliquem wy-wołać) (alta voce) praedicare,promulgare indictus, i. publica auctoritate confirmatus aliquem exilio punitum esse promulgare

Pełne hasło

EXCLAMO, -are, -avi, -atum
  • F.
  • Th.
  • Dc.
  • B.
  • S.
  • N.
  • K.
I. (sensu latiore) wykrzykiwać,krzyczeć, wołać,zawołać; clamorem,vocem tollere, vociferari. Occ.
a. wzywać; invocare
WAPOW. Chr. p. 30 : milites inclusi ... opem de celo Jesum regem e-ndo implorabant.
b. ad aliquem odgrażać się, grozić; minari
MARTIN. OP. Chr. p. 424 : nam cum ... clamores validos emitterent Vrbeuetani, mortem ad Gallicos e-ntes etc.
Constr.
a. sq. acc. c. inf. b. sq. oratione recta.
II. (sensu strictiore) donośnie zapowiedzieć, ogłosić,podać do wiadomości publicznej; (alta voce) praedicare,promulgare
KodWp V p. 161 (a. 1409) : treugas pacis ... inuiolabiliter seruare debeatis et ... in ecclesijs, foris ... e-re faciatis.
DokMp II p. 339 (a. 1440) : debebit ... bellicam expeditionem generalem in terris nostris e-tam, quanto poterit melius, deservire.
AGZ XIV p. 48 (a. 1442) : prius fuerit e-ta convencio, antequam veniat in Leopolim dominus Cracouiensis.
KodPol II p. 579 (a. 1488) : et de jure taliter peracto surreximus, granicies per nos sippatas ... publicare et voce preconis proclamare seu e-re mandavimus.
Ita passim. Part. perf. exclamatus,, -a, -um zapowiedziany, tj.zatwierdzony; indictus, i. publica auctoritate confirmatus
ArPrawn V p. 124 (saec. XV med.) : super foro e-to quilibet suas res vendere ... potest.
Occ. aliquem (e Pol. wy-wołać) ogłosićo czyimś wygnaniu; aliquem exilio punitum esse promulgare
JusPol p. 379 (a. 1541) : talis ... bonis privandus ... de terra debet e-ri et proscribi.
Eodem sensu
litteras, poenas ogłosić za nieważne; irritas esse promulgare, declarare
JusPol p. 289 (a. 1454) : quaecunque litterae ... statutis terrestribus fuerint contrariae, revocentur et in nihilum redigantur, et e-entur.
StPPP II p. 643 (a. 1457) : et dominus vicecapitaneus easdem poenas de actis delere fecit et per ministerialem ... e-te sunt et induite.
Constr.
a. sq. acc. b. sq. enunt. finali
ArSang V p. 347 (a. 1543) : ministerialis ... recognovit, quia ipse circa ecclesiam ... e-vit ... ne ... incolae ... in praefata haereditate ... iumenta sua pascerent.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)