General
Full Entry
More

DEVOTIO

Grammar
  • Formsdevotio, devocio
  • Etymologyancient Latin
  • Inflectional type -onis
  • Part of Speechnoun
  • Genderfeminine
Meaning Outline
  • I. oblatio, votum.
  • II.
    • 1. animus devotus, studium, pietas.
    • 2. religio, cultus. Definitur
  • III.
    • 1. + Th. orationum oratio, cultus divinus, religiones (praec. pl.) peregrinatio sacra
    • 2.
  • IV. appellatio honorifica (praec. praelatorum ecclesiasticorum)

Pełne hasło

DEVOTIO s. DEVOCIO, -onis f.
  • F.
  • Th.
  • Bl.
  • S.
  • Dc.
  • B.
  • A.
  • N.
[nom. sg. devotia:
LiegnUB p. 111 (a. 1348) : in illis vt vigeat devocia ac obseruancia regularis.]
I. ofiarowanie, ślubowanie; oblatio, votum. Constr. abs. vel sq. gen. obi.
N. sq. adi.
KADŁUB. p. 148 : Conradum ... cenobio coniecerat nescio propria proffesio vel paterna d-o.
Occ. pl.
MARTIN. OP. Chr. p. 122 : Deus non quęrit oblationes pecorum, sed d-es animarum.
II.
1. oddanie, przywiązanie, gorliwość, miłość; animus devotus, studium, pietas.
Dicitur
grata ( KodPol I p. 223, a. 1363) , humilis ( KodWp III p. 692 et saepius), sincera ( *KodLit p. 107, a. 1409).
Additur gen.
specialis affectionis ( KodMp I p. 179, a. 1420) , fidelitatis ( KodWp II p. 28, a. 1290), etiam gratiarum ( KADŁUB. p. 225 ) .
2. cześć (religijna), pobożność; religio, cultus. Definitur
JAC. PAR. Serm. fol. 104a : d-o secundum Hugonem est feruor bone voluntatis faciendi, que ad diuinum cultum pertinent.
Dicitur
ardentissima ( AKapSąd II p. 278, a. 1480) , pia ( ArPrawn I p. 358, a. 1512 ; AKap Sąd III p. 333, a. 1513) , religiosissima ( ChrOl p. 465 ).
Distinguitur
actualis et habitualis ( MATTH. Dial. fol. CVIIb ; StSyn VI p. 48, a. 1415). ;
N.
Christiana wiara chrześcijańska; i. e. fides ( ArHist XI p. 165, saec. XV) : ut ... in tranquilitate d-o Christiana permaneat. Iuncturae abundantes devotionis zelus ( PrzywKr p. 14, a. 1395, praec. in formula devotionis zelo accensus: KodMp IV p. 103, a. 1406 et passim), effectus (i. affectus KodWp I p. 28, a. 1177) , fervor ( ConcPol X p. 347, a. 1326) sim.
Constr. ad
1—2: a. sq. gen.
STAN. OP . p. 865 : ductus d-e Uirginis Gloriose.
ConcPol IV p. 160 (a. 1435) : si autem presbiter d-em habuerit aliquas oraciones dicendi.
Ita saepius saec. XV—XVI. Cf. Th. V 7 , 879, 20 sq. et 880, 19 sq. b. sq. ad:
KodKKr I p. 134 (a. 1294) : d-em habemus ad beatos Wenceslaum et Stanislaum patronos.
DŁUG. LibBen III p. 2 : grandem d-em ad ordinem et religionem fratrum Dominici Sepulchri ... concepit.
Cf. etiam MATTH. Dial. fol. CIXa . c. sq. erga :
CodEp III p. 18 (a. 1447) : d-o erga sanctitatem tuam.
Cf. Th. V 1, 879, 23. 28. 36. d. sq. in c. acc.
AKapSąd II p. 278 (a. 1480) : ardentissima in Deum d-e.
ArPrawn II I p. 76 (a. 1530) : religio in Deum ... pietas in parentes ... d-o in patriam.
e. sq. in c. abl.
DokKKr I p. 7 (a. 1219) : pia in Domino d-e.
AKapSąd III p. 97 (a. 1503) : quod haberet singularem d-em in eis reliquiis.
III.
1. modlitwa, nabożeństwo, praktyki pobożne; oratio, cultus divinus, religiones (praec. pl. )
CodSil X p. 150 (a. 1344) : quod fratres eiusdem monasterii in d-bus suis pro nobis Deo offerunt.
DŁUG. LibBen I p. 299 (diploma a. 1361) : ne pluralitas ... propter crimen unius obstinati salutaribus divinis officiis et sua orbetur d-e.
Ita saepius saec. XV—XVI, cf. Th. V 1, 879, 75 sqq. Additur orationum ( DŁUG. Op. p. 293 ) . Occ. pielgrzymka; peregrinatio sacra
DANT. in Tom. IX p. 136 (a. 1527) : caesar abierat ad d-em suam.
2. pobożny uczynek (zwł. darowizna na cele kościelne), pium opus (praec. donatio Ecclesiae facta)
KodMp II p. 2 (a. 1153) : facta est autem hec oblatio siue d-o nostre humilitatis anno etc.
Ib. I p. 9 (a. 1206) : ego dux … presenti pagine commendari iussi d-em ... magistri Vincencij super prediorum collacione.
CodSil(M) I p. 74 (a. 1210) : huius d-is renovatio facta est in sinodo (cf. infra cuius donationis confirmationem).
IV. (Wasza) Pobożność: tytuł honorowy dostojników kościelnych; appellatio honorifica (praec. praelatorum ecclesiasticorum)
AKapSąd II p. 4 (a. 1404 ): d-i vestre Nicolao canonico Gnesnensi ... damus ... in mandatis etc.
TPaw I p. 35 (a. 1503) : tuam d-em quittamus presentibus.
Ita vulgo saec. XV—XVI, cf. Th. V 1, 880, 25 sqq.
Tło: rękopis Rps 3007 III (XV wiek), Źródło: polona.pl
ISSN 2300-5742, 2 / 2014 (1 VI 2014 r.)