- F.
- Th.
- Bl.
- S.
- Dc.
- B.
- A.
- N.
I.
propr.
1.
skazać na coś, ukarać w jakiś sposób; condemnare ad aliquid, aliquo modo punire.
N. pass.
α.
gladio
zostać straconym; capite plecti
DŁUG. Hist. V p. 335 : consules publico gladio ... sub turri ... d-ti sunt et in ecclesia Sanctae Mariae ... sepulti.
β.
felici cruore (glorioso martyrio)
ponieść śmierć męczeńską; pro fide Christiana ad supplicium dari
DŁUG. Op. p. 2 : s. Stanislausfelici cruore d-tus est.
Ib. p. 138 : ego sum ... Stanislaus ... pro ...veritate et religione glorioso martyrio a Boleslao ... rege d-tus.Ita saepius ap. DŁUG.
Constr.
a. abs.
b. indicatur crimen
sq.
gen. c. indicatur poena
α.
sq.
gen.
,
dat.
,
abl.
β.
sq.
acc.
DŁUG. Hist. IV p. 227 : regis nuntius d-ri caput suum ... permittebat.
γ.
sq.
in
c.
acc.
vel
abl.
2.
uznać winnym, potępić, ganić; aliquem reum esse declarare, vituperare, reprehendere, arguere.
N. glossam Pol.
RFil XXII p. 15 (a. 1466) : d-at «vyny».
N. part. perf.
α.
potępienia godny; damnandus,
β.
damnatae memoriae
o zmarłych heretykach i Żydach;
de haereticis Iudaeisque defunctis
StPPP II p. 300 (a. 1425) : Channam relictam d-te memorie Nafel Judei.
AKapSąd III p. 266 (a. 1499) : d-te memorie Iohannis Hussinecz et Ieronimi heresiarcharum.Ita saepius,
γ.
zakazany; vetitus
AKapSąd I p. 542 (a. 1443) : taxillos ... visus est pro lucro d-to ludere.
ArHist V p. 177 (a. 1488) : sentencia difinitiua ... occasione cuiusdam d-ti voti inter ipsos viuente marito primo ... facti coram nobis deducta est.Ita saepius.
Syn.
illicitus (
StPPP VII
p.511, a. 1478).
Constr. sq. dat. vel abl.
3.
anathemate
obłożyć klątwą; sacris interdicere.
II.
1.
a.
unieważnić, udaremnić, w niwecz obrócić; abolere, ad nihilum redigere, irritum reddere.
b.
lekceważyć; contemnere
ARect II p. 172 (a. 1550) : frequenter eciam sancciones ecclesiae ... ab omnibus piis religiose observari solitae quibusdam d-antur.
2.
a.
zaszkodzić, wyrządzić szkodę, skrzywdzić; damno (iniuria) afficere.
N. glossam Pol.
KsgMaz III p. 95 (a. 1435) : ago super Nemerzameundem, quia me dehonestat coram iudicio dicendo, quod ipsum d-rem wlgariter «paraszasz mą».Part. perf. upośledzony; vitiosus
Tom. I app. p. 10 (a. 1472) : illi omnes... attonitis mente aut d-tis corpore familiaribus delectantur,
b.
niszczyć; vastare
DŁUG. Hist. I p. 473 : Colomanus iubet ... cuncta flamnis d-ri.
Ib. V p. 566 : ut quingentas villas ... per suas praedas et spolia gravi pernicie d-rent.Ita saepius.
Constr. ad 2:
α.
sq.
acc.
personae vel rei.
β.
sq.
ad:
UrkBBr p. 197 (a. 1286) : in precisione silvarum ecclesie ... ad multa milia marcarum ecclesia est d-ta.
γ.
sq.
in
c.
abl.
MIECH. Chr. p. 143 : monasterium ... in horreis, equis et pecoribus extreme d-tum est.
δ.
sq.
abl.
KodWp I p. 528 (a. 1286) : rebus d-ri non potest (sic! ) que scripturarum testimonio roborantur.Cf. Ita saepius.
3.
in damno
przysądzić w charakterze odszkodowania; recompensationis loco adiudicare
StPPP IX p. 1 (a. 1405) : si non soluerit, id quod d-retur in dampno, nullius erit, nisi eiusdem Laurencij.
III.
zobowiązać do wypełnienia czegoś; ad aliquid exsequendum obligare.
Constr. sq. gen.